نیروی ویژه رهبر طالبان چیست و چه می‌کند؟

 

آقای طالب پیش از این والی طالبان در هلمند بود.

 

عبدالاحد طالب مشهور به «مولوی طالب» یکی از پنج هزار نفری بود که برای تسهیل روند صلح با پیشنهاد امریکا از سوی دولت پیشین افغانستان در سال ۲۰۲۰ از زندان رها شدند. او در یک ایست بازرسی در ولسوالی سنگین هلمند بازداشت شده بود.

 

او پیش از انتصاب به این سمت تازه، والی طالبان در هلمند بود. از این پس اما قرار است نیروی ۴۰ هزار نفری وفادار به ملا هبت الله را رهبری کند.

 

رهبر طالبان تاکنون در انظار عمومی به جز چند سخنرانی در مساجد، ظاهر نشده است و تنها عکسی از او و چند پیام صوتی‌اش منتشر شده است.

 

تمام تعیینات ادارات درجه یک از سوی رهبر طالبان انجام می‌شود. این انتصاب اما متفاوت است؛ زیرا قرار است عبدالاحد طالب، نیرویی را فرماندهی کند که نه برای رژيم امارت است و نه در خدمت یک هدف ملی یا حتی «اسلامی یا جهادی». این یک نیروی ویژه غیررسمی و خارج از سازوکار نیروهای مسلح مربوط به وزارت های دفاع و داخله و استخبارات طالبان است.

 

رهبر طالبان در اقدامی ظاهرا هوشمندانه یک حفاظ امنیتی بسیار قدرتمند را در اطراف خود ایجاد کرده است که از شخص او و اهداف و برنامه های بحث برانگیزش صیانت کند.

 

این نیرو احتمالا دارای قدرت و صلاحیت نامحدود خواهد بود؛ زیرا به هیچ مرجع امنیتی رسمی، پاسخگو نیست و مستقیما به شخص ملا هبت الله جواب می دهد. این قطعه نظامی در عین حال، از این صلاحیت برخوردار خواهد بود که تمامی سازوکارهای نظامی و تمهیدات و تشریفات امنیتی طالبان را نادیده بگیرد و برای تحکیم قدرت ملا هبت الله و تحمیل دیدگاه ها و فرامین جنجالی او رأسا وارد عمل شود، بدون آنکه قدرتی بازدارنده مانند سایر نیروهای امنیتی رسمی طالبان و یا قوانین سازمانی، تشکیلاتی و دولتی آنها جلودارش باشند.

 

شبیه چنین نیرویی در سایر کشورهای منطقه نیز وجود دارد؛ نیروهای مسلحی که اگرچه در چارچوب ارتش ها و دیگر نظامیان وابسته به دستگاه های دولتی و رسمی نمی گنجند و رسمیت و اعتبار ندارند؛ اما این نه تنها ضعف آنها نیست؛ بلکه دقیقا نقطه قدرت شان است؛ زیرا آنان در این صورت از قدرتی مضاعف برخوردار اند، از هیچ قانونی پیروی نمی کنند و در تمامی حوزه ها از امنیت و اطلاعات و دفاع تا سیاست و اقتصاد و مدیریت و رهبری و سازمان دهی جریان های اجتماعی و فرهنگی و... نقش افرینی می کنند.

 

با توجه به نمونه های مشابه نیروی نظامی وابسته به رهبر طالبان در کشورهای منطقه، شماری از ناظران این احتمال را مطرح می کنند که شاید ایده تشکیل چنین نیرویی از سوی کشورهای حامی و همسو با طالبان در همسایگی افغانستان، مطرح شده باشد. یا شاید مشاوران نظامی رهبر طالبان از الگوهای مورد اشاره در منطقه، گرته برداری کرده باشند.

 

به هر حال، تشکیل چنین نیرویی نه تنها برای افغانستان و سیستم امنیتی قانونی و رسمی مورد نیاز آن، خبر خوشی نیست؛ بلکه برای رقبای داخلی ملا هبت الله و جناح رقیب «حلقه قندهار» هم یک اقدام خطرناک و و تهدیدآمیز محسوب می شود؛ زیرا در سطح ملی، راه را برای دخالت و سیطره نظامیان وفادار به یک رهبر تندرو، رادیکال، خودخواه، جاه طلب، متعصب، اقتدارگرا و انحصارطلب در تمامی امور نظامی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی، عقیدتی و ایدئولوژيک باز می کند و در سطح تشکیلاتی، رقبای اصلی رهبر طالبان از جمله شبکه حقانی را تحت فشار فزاینده قرار می دهد و رقابت های جاری میان آنها را از سطح اختلاف های سیاسی، سمتی و قبیله ای بر سر قدرت و ثروت و حاکمیت به درگیری های احتمالی نظامی خواهد کشاند.

 

اگرچه پیش از آنکه رهبر طالبان، دست به تشکیل نیروی ویژه مخصوص خود بزند، سراج الدین حقانی؛ رهبر شبکه حقانی، تشکیلات نظامی موازی و مشابه به مراتب قدرتمندتری داشت و گفته می شود که در کنار نیروهای نظامی، او یک «کندک انتحاری» هم دارد که در صورت لزوم از آنها برای ضربه زدن به دشمنانش بهره خواهد برد.

 

بنابراین، اگرچه شاید تشکیلات نظامی رهبر طالبان به هدف بازدارندگی و حفاظت از سلطه و قدرت او پی ریزی شده باشد؛ اما پیامدهای این اقدام، هرگز در این سطح باقی نمی ماند و آثار و عواقب خطرناک آن به سرعت به سایر عرصه های ملی و جنگ داخلی گروه های گوناگون طالبان بر سر قدرت سرایت خواهد کرد.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور