با پشتونیزه‌سازی شمال چه باید کرد؟

«شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان» از جابه‌جایی مهاجران اخراج‌شده از پاکستان در «مناطق معین» ابراز نگرانی کرده و می‌گوید که طالبان از مهاجران و پناهجویان اخراج‌شده برای تغییر بافت جمعیتی شمال استفاده می‌کنند.

در اعلامیه‌ این شورا آمده: «فرض را بر این بگیریم که در موجودیت تسلط نامشروع طالبان برای مدتی این‌ جابه‌جایی سیاسی صورت گیرد و ادامه یابد، فردا با تغییر وضعیت افغانستان، آیا این جابه‌جاشد‌گان، چانس دوام اسکان در این مناطق را خواهند داشت؟»

این شورا گفته: «اگر برنامه‌ای در کار نیست چگونه طالبان، مهاجران برگشت داده‌شده را در ولایت‌های مشخص، آن‌هم در شمال افغانستان و ساحات معینی از آن ولایت‌ها جابه‌جا می‌سازند؟ مشخص است که این کار به هدف برهم‌زدن دموگرافی و بافت اجتماعی مناطق معین صورت می‌گیرد و برنامه‌ ویرانگری است که آتش آن هیچ‌کسی، به‌شمول طالبان را در امان نخواهد گذاشت.»

این شورا از سازمان ملل و جامعه‌ جهانی خواسته‌ که اسکان پناهجویان اخراج‌شده از پاکستان را «از طریق یک برنامه‌ جامع و بی‌طرف بین‌المللی تحت نظارت بگیرند و اجازه ندهند که با سیاسی‌سازی این روند و طرح‌های نفاق‌افکنانه و نامطلوب گروه طالبان، زمینه‌های زیست باهمی و امنیت منطقوی با خطر بیشتر روبه‌رو گردد».

قراین و نشانه های فراوانی وجود دارد که اثبات می کند طالبان از بحران اخراج گسترده پناهجویان از پاکستان برای اهداف قومی و ضد امنیتی خود استفاده می کنند و یکی از مهم ترین برنامه این گروه، تغییر بافت جمعیتی شمال و پشتونیزه کردن مناطق غیرپشتون نشین است.

این در حالی است که همانگونه که در بیانیه «شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان» نیز تصریح شده، پناهجویان اخراجی از پاکستان، اگر به راستی اهل افغانستان هستند، زیست بوم شان در داخل کشور، مشخص است و نیازی نیست که برای اسکان ابتدا به کمپ های موقت رهنمون شوند و از آنجا با موترهای وزارت دفاع طالبان به مناطقی که ملا هبت الله آخوندزاده و «کمیسیون عالی» او تعیین می کنند، منتقل و مستقر شوند.

نکته دیگر، بالا گرفتن بحث ها درباره توزیع زمین های اطراف کانال قوش تپه است. بربنیاد ارزیابی ها، زمین هایی که در دو سوی این کانال واقع شده، برای اسکان بیش از سه میلیون نفر کافی است و طالبان نیز از همان ابتدای بازگشت شان به قدرت، این پروژه نیمه کاره بازمانده از دوران جمهوریت غنی را از سر گرفتند و گفته می شود که فاز اول آن افتتاح شده است.

وزارت زراعت طالبان اخیرا هشدار داد که هرگونه تلاش برای توزیع یا تصاحب زمین های اطراف قوش تپه، غیرقانونی است و این زمین ها براساس فرمان ملا هبت الله توزیع خواهد شد.

بلافاصله پس از این هشدار، وزارت داخله طالبان که از سوی سراج حقانی، رهبری می شود، یک قطعه نظامی اختصاصی را برای حفاظت از قوش تپه و زمین های اطراف آن ایجاد کرد.

اینها همه نشان می دهد که برای طالبان، وضعیت این زمین ها از اهمیت حیاتی برخوردار است و نگرانی های ابرازشده درباره پروژه پشتونیزه کردن شمال با اسکان پشتون های جنوبی و پاکستانی در اطراف این کانال، کاملا جدی و واقعی می باشد.

این نه تنها خطری برای امنیت، وحدت ملی و ثبات و صلح میان اقوام ساکن افغانستان است؛ بلکه حتی امنیت و ثبات در کشورهای همسایه و منطقه را نیز تهدید می کند؛ زیرا تغییر بافت جمعیتی شمال کشور، ناامنی و جنگ و بی ثباتی دایمی را به سمت مرزهای شمالی، آسیای مرکزی، چین و روسیه هدایت خواهد کرد و وضعیتی که امروزه پاکستان با آن دست به گریبان است، طی چند سال آینده، زمانی که مالکان جدید اطراف قوش تپه در مناطق جدیدشان مستقر شوند، هسته گذاری تروریزم به بار و بر بنشیند و «مدارس جهادی» طالبان نیز نخستین محصولات تروریستی خود را آماده صدور سازد، به آسیای مرکزی، چین و روسیه هم تسری خواهد یافت و آنگاه  بدون شک، هزینه های مهار و متوقف کردن این پروژه هم برای مردم بومی شمال کشور و هم برای کشورهای همسایه و منطقه، چندین بار بیشتر از امروز خواهد شد.

بنابراین، علیرغم هشدار «شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان»‌ مبنی بر اینکه پس از فروپاشی رژيم طالبان، ساکنان جدید اطراف قوش تپه نمی توانند برای همیشه در آنجا بمانند، واقعیت این است که این یک وعده موکول به آینده ای مبهم و نامشخص است و همان گونه که پیش از این «ناقلین» بر مردم بومی تحمیل شدند، در آینده نیز ممکن است این پروژه در مقیاس وسیع تری به سرانجام برسد؛ بنابراین، این برنامه را همین امروز باید متوقف کرد و برای توقف آن از تمام ابزارها و امکانات موجود، از جمله اعتراض ساکنان بومی شمال، رایزنی با مقام ها و دولت های همسایه و منطقه و اطلاع رسانی درباره پیامدهای فرامرزی این پروژه قومی و ضد امنیتی، بهره گرفت.

عبدالمتین فرهمند - جمهور