تقابل پاکستان و طالبان و یک قربانی بزرگ

حکومت طالبان به اعلام یک مقام محلی ایالت بلوچستان پاکستان مبنی بر اخراج تمامی مهاجران افغان از این کشور تا «شش ماه آینده»، واکنش نشان داده است.
 

ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان در گفتگو با بی‌بی‌سی تصمیم اخراج همه پناهجویان افغان از پاکستان را «غیرقانونی» خوانده و «محکوم» کرد.
 

او گفت: «اول اینکه اخراج اجباری پناهجویان یک اقدام غیرقانونی است، اقدامی مذموم است، دوم اینکه اگر مهاجرین افغان به کشور خود برگردند، امارت اسلامی افغانستان [حکومت طالبان] همکاری خواهد کرد و آمادگی‌هایی نیز دارد.»
 

جان محمد اچکزی؛ وزیر اطلاعات بلوچستان روز جمعه در کویته گفت: «ما زمینه اخراج همه خارجی‌های غیرقانونی را آماده کرده‌ایم و پس از آن موضوع بازگشت همه افغان ها خواهد بود.»
 

او حکومت طالبان را متهم به حمایت از طالبان پاکستانی کرد و گفت که آن‌ها از خاک افغانستان در پاکستان حملاتی انجام می‌دهند.

مجاهد اما این ادعا را «دور از واقعیت» خواند.
 

در این شکی نیست که طالبان با گروه های تروریستی در ارتباط اند، از آنها حمایت می کنند، در برابر آنان، تعهداتی محکم و خدشه ناپذیر دارند و هرگز حاضر نیستند این روابط را تحت فشار دولت های خارجی، قطع کنند؛ زیرا این عهدی است که در دوران «جهاد» منعقد شده و تا همیشه خواهد بود. 
 

طالبان بخشی از قدرت خود را مرهون حمایت های بی دریغ جریان های «جهادی» هستند. آنها در کنار پیکارجویان طالبان علیه دولت پیشین افغانستان و دیگر دشمنان طالبان جنگیده اند و طالبان در هر عرصه ای از دانش، تخصص، تجربه، ثروت و توانایی های نظامی و فنی این گروه ها بهره مند شده اند.
 

در این میان، تحریک طالبان پاکستان، شاید یکی از محوری ترین متحدان طالبان باشد؛ زیرا نه تنها به نیابت از طالبان در افغانستان حضور داشته و جنگیده؛ بلکه از نظر ساختار تشکیلاتی و مبانی ایدئولوژیک نیز گانه دیگر طالبان محسوب می شود و با الهام از این گروه، تشکیل شده است.
 

تصادفی نبود که نیروهای طالبان پاکستان بیش از هر نیروی «جهادی»‌ دیگری از سلطه دوباره طالبان بر افغانستان، خوشحال شدند و آن را جشن گرفتند؛ زیرا این یک پیروزی بزرگ برای تمام «جهادگران» بود.
 

با اینهمه، طالبان پاکستان، هیچگاه به اندازه امروز برای امنیت ملی پاکستان خطرناک نبوده است و این چیزی است که به نظر می رسد پیش از این در محاسبات سازمان جاسوسی و ارتش پاکستان، مورد توجه قرار نگرفته بود.

پاکستان حتی شاید زمانی با استفاده از تحریک طالبان پاکستان، خشونت های خونبار و ویرانگر در افغانستان را دامن می زد و به تولد گروه های ستیزه جوی جدید مانند داعش، کمک می کرد. پاکستانی ها تصور نمی کردند که روزی که تروریزم در افغانستان پیروز شود و دولت جمهوری دیگر وجود نداشته باشد، هدف بعدی تروریست ها به برافراشتن یک «نظام اسلامی» در اسلام‌آباد، معطوف خواهد شد و این همان چیزی است که امروزه در دستور کار طالبان پاکستانی قرار دارد و طالبان افغان نیز ناگزیر به حمایت ولو پنهانی از آن هستند؛ زیرا این یک مأموریت «جهادی»‌ مشترک است؛ مشابه همان چیزی که پیشتر با مشارکت طالبان پاکستانی در افغانستان اجرا شد، با این تفاوت که دیروز هردو گروه، از حمایت های بی دریغ رژيم اسلام آباد، بهره مند می شدند؛ اما امروز این‌ روند، معکوس شده است.
 

به این ترتیب، تصور می شود که تنش جاری میان طالبان و پاکستان، ریشه دار و طولانی خواهد بود؛ دست کم تا زمانی که دوطرف به یک راه حل میانه برای مشکل طالبان پاکستانی دست پیدا کنند. 
 

پاکستان اما مایل به تقابل نظامی با طالبان افغان نیست؛ زیرا نمی خواهد آنچه را که در طول سه دهه گذشته، به دست آورده به یکباره از دست بدهد. از سوی دیگر، این مهم را نیز می داند که وضعیت امنیتی در پاکستان، روز به روز وخیم تر می شود و
​​این وضعیت، به طور مستقیم به آنچه در افغانستان به وقوع پیوسته، ربط دارد.اسلام آباد همچنین از پیوندهای پیچیده و مستحکم طالبان افغان و پاکستانی هم به خوبی آگاه است؛ بنابراین، مجبور است اهرم های فشار خود بر رژیم طالبان را حفظ کند تا از این طریق، رهبران طالبان را به تمکین در برابر خواسته های خود از جمله مهار طالبان پاکستانی، وادار سازد. یکی از نیرومندترین اهرم ها که همواره اسلام آباد برای فشار بر کابل، استفاده کرده، مهاجرین است. 

 

پاکستان می داند که تا چه اندازه می تواند بحران های داخلی افغانستان را تشدید کند و حکومت طالبان را در تنگنا قرار دهد.
 

با اینهمه، علیرغم اعلام آمادگی طالبان برای پذیرش سیل پناهجویان اخراجی از پاکستان، برای رهبران طالب، سرنوشت رقت انگیز مهاجرین اخراجی، هیچ اهمیتی ندارد؛ همان گونه که فقر و بیکاری و بحران انسانی و بی عدالتی و تبعیض و محرومیت مردم داخل کشور از حقوق اساسی و نیازهای اولیه شان برای آنان مهم نبوده و نیست.
 

آنچه برای طالبان مهم است، تسلیم نشدن به فشارهای پاکستان برای قطع ارتباط با طالبان پاکستانی و نقض پیمان «برادری» با «برادران جهادی» شان است.
 

عبدالمتین فرهمند - جمهور