تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف

امرالله صالح از نظر حقوقی، معاون اول ریاست جمهوری است؛ موقعیتی که اگرچه به دلیل سیستم معیوب و به شدت بسیط و بسته سلسله‌مراتب قدرت در افغانستان، چندان مهم نیست؛ اما به هر حال، روی کاغذ، او بعد از رییس جمهوری، فرد شماره دوم دولت محسوب می شود و شایسته است که رفتارها، موضع گیری ها، ابراز نظرها، اختیارات و صلاحیت ها و از همه مهم‌تر، مسئولیت‌های  وظایف اش نیز با این سمت، همخوانی داشته باشد.
 
آقای صالح اما درست پس از آنکه به عنوان معاون اول اشرف غنی در انتخابات، معرفی شد، راه خود را گم کرد. او نشان داد که این جامه بر تن او گشاد است و قادر به هضم و گواردن مسئولیت های عظیم و مأموریت های استراتژيک در ابعاد کلان ملی نیست.
 
رفتارهای کودکانه، موضع گیری های ناشیانه، عقده گشایی های شخصی و تسویه حساب های حزبی به جای مشارکت فعال در سیاست‌ گذاری های کلان کشوری و طرح و تدوین راهبردهای اساسی اداره و دولت داری، بخشی از عوارض و قرائنی بود که نشان می داد آقای صالح اهلیت و ظرفیت کافی برای تصدی معاونت اول ریاست جمهوری را ندارد.
 
از سوی دیگر، سابقه امنیتی و استخباراتی او نیز پیش از آنکه به کارش برای انجام بهینه امور در مقام معاون اول ریاست جمهوری در کشوری که عمیقا درگیر جنگ ها و توطئه های پیچیده استخباراتی است، کمک کند، به مانعی بزرگ در مسیر موفقیت او تبدیل شد؛ زیرا اکنون ترجیع بند تکراری «به اطلاعات من شک نکنید» دیگر یک گزاره اطمینان بخش از زبان یک مقام ارشد سیاسی و امنیتی تلقی نمی شود؛ بلکه به سوژه طنز و تفریح و شوخی و خنده مردم تبدیل شده است.
 
آقای صالح از زمانی که به دستور اشرف غنی، مسئول رسیدگی به وضعیت امنیتی‌ کابل شده، جلسات خنده دار شش و نیم را برگزار می کند و به دنبال آن، ادامه روز را سرگرم پرسه زدن در فیسبوک، گزارش نویسی، پرونده سازی، توطئه چینی و توهین به بزرگان و البته توجیه و اعتراف های پیوسته و شرم آور به ناکامی های پی در پی امنیتی و استخباراتی پس از وقوع هر رویداد مرگبار تروریستی در مرکز پایتخت است.
 
این اما شایسته شأن و منزلت عنوان بزرگ معاونت اول ریاست جمهوری نیست. در افغانستان اگرچه به دلیل ذات فاسد قدرت و رهیافت های غیر مشروع رسیدن به آن، رسیدن یک مهره استخباراتی به مقام معاونت اول ریاست جمهوری، هرگز رخداد شگفت آوری محسوب نمی شود؛ اما انتظار می رفت امرالله صالح به عنوان کسی که چند صباحی را با بزرگان جهاد و مقاومت و رهبران و سرداران دلاور وادی های خوف و خطر به سر برده و در سایه آنان رشد کرده و بزرگ شده، این درس ساده را از مکتب جهاد و مقاومت آموخته باشد که سیاست و رهبری، مستلزم صبر و بردباری و وقار و شکیبایی است. او همچنین باید یاد می گرفت که حتی در دولت های مدرن نیز کسی امور امنیتی یک کشور آشوب زده و درگیر جنگ را از طریق راه اندازی بلواهای فیسبوکی و دامن زدن به تنش های برساخته فضای مجازی، رهبری و مدیریت نمی کند.
 
اینها همه نشان می دهد که آقای صالح، برخلاف نام‌اش هرگز گزینه ای صالح برای احراز مقام مهم معاونت اول ریاست جمهوری نبوده و نیست. او ظرفیت لازم برای هضم و درک این سمت حساس و استراتژيک را ندارد. قادر به حفظ شأن و کرامت این مقام نیست و به عنوان کسی که تمام عمرش را به فرمانبری و مأموریت و خبرچینی گذشته، حتی زمانی که باید برای گره گشایی از کار فروبسته امنیت افغانستان نیز طرح و برنامه بدهد هم به دام فیسبوک بازی و پرونده سازی و توهین و تعریض و اتهام های هتاکانه به نهادهای ملی، شخصیت های فرهیخته سیاسی و جهادی می افتد و روزی که هیچ سوژه ای برای جنجال آفرینی نداشته باشد، به تکسی‌ران و دستفروش و آبگیری خیابان های پایتخت می پردازد.
 
اینهمه نتیجه یک انتخاب غلط و ناشیانه است. آقای صالح مرد سیاست نیست. در کوره حوادث بزرگ سیاسی، پخته و آبدیده نشده است. او حتی مانند شاگرد تنبل صف آخر صنف نتوانسته از شیوه رفتار و گفتار و عملکرد اطرافیان و دوستان و همکارانش چیزی بیاموزد و آن را در مسیر تصحیح اشتباهات خنده دار و موضع گیری های بچگانه اش استفاده کند.
 
البته او همچنان می تواند به فیسبوک‌بازی ادامه دهد، جلسات مضحک ساعت شش و نیم صبح را برگزار کند و با وجود رسوایی ها و افتضاحات پی در پی، همچنان سرش را بالا بگیرد و با غرور و افتخار، جنجال های جدیدی ایجاد کند و توطئه های تازه ای بچیند؛ زیرا افغانستان هم در گذشته و هم امروز، عناصری مثل او زیاد به خود دیده و می بیند و این، رمز فلاکت و فساد فاجعه آمیزی است که دامن تمام ارکان کشور را گرفته و آن را تا مرز نابودی و فروپاشی کامل پیش برده است.
 
احمدمنیب نوری – ارسالی به خبرگزاری جمهور