مطالعهای جدید نشان میدهد که چاقی مادر قبل از بارداری ممکن است خطر ابتلا به اوتیسم را در پسران افزایش دهد.
اوتیسم (ASD) با مشکلاتی در ارتباط اجتماعی، تعاملات اجتماعی و رفتارهای تکراری محدود شناخته میشود، اما علت دقیق اوتیسم هنوز مشخص نیست.
اکنون این پژوهش جدید از دانشکده پزشکی جان ای. برنز دانشگاه هاوایی (JABSOM) نشان میدهد که حتی چاقی قبل از بارداری و نه صرفاً در دوران بارداری، میتواند با اعمال یک سری تغییرات ژنتیکی در تخمک باعث بروز ویژگیهای مشابه اوتیسم در فرزندان شود.
یافتهها درباره چاقی مادر قبل از بارداری و خطر اوتیسم
داکتر آلیکا مائوناکئا، یکی از پژوهشگران این تحقیق گفت: «صحت مادر قبل از بارداری میتواند به شکلی عمیق بر رشد مغز کودک اثر بگذارد. جالب است که حتی قبل از بارداری، تغییراتی در تخمک میتوانند روی رفتار کودک اثر بگذارند.»
پژوهشگران برای بررسی این موضوع، از موش ها و روش IVF (لقاح آزمایشگاهی) استفاده کردند تا اثر چاقی قبل از بارداری و دوران بارداری را جداگانه بررسی کنند.
نتایج نشان داد که موشهای نر حاصل از تخمکهای موشهای چاق قبل از بارداری، نشانههایی مشابه اوتیسم داشتند؛ از جمله:
- تغییر در الگوهای صوتی
کاهش اجتماعی بودن
افزایش رفتارهای تکراری (مانند لیسیدن بیش از حد خود)
این تغییرات در موشهای ماده یا در موشهایی که مادران آنها فقط طی بارداری چاقی شده بودند، مشاهده نشد.
پژوهشگران در بررسیهای ژنتیکی دریافتند که هشت ژن کلیدی دچار تغییر شدهاند، از جمله Homer1 و Zswim6 که پیشتر در انسانها با اوتیسم مرتبط دانسته شدهاند. فرایندهای مربوط به ارتباط سلولهای مغزی، ساعت زیستی بدن و سوختوساز چربیها هم دچار اختلال شدند.
در برخی موشهای نر، بخشی از ژن Homer1 که مثل یک کلید روشنکننده عمل میکند، فعال بود و باعث روشن شدن نسخهای خاص از این ژن به نام Homer1a شد. این نسخه با مشکلات شکلگیری و حفظ ارتباطات عصبی در مغز مرتبط است.
اهمیت صحت مادر قبل از بارداری
داکتر مونیکا وارد، یکی از پژوهشگران این مطالعه عنوان کرد: «تصمیمها و شرایط قبل از بارداری میتوانند روی سلامت نسلهای بعدی اثر بگذارند. شناخت این روندها میتواند به پیشگیریهای بهتر قبل از بارداری کمک کند.»
با وجود محدودیتهایی مانند تمرکز بر جنسیت نر و انجام تحقیق روی موشها، این پژوهش پیام مهمی دارد:
- صحت مادر قبل از بارداری یک عامل حیاتی و قابل تغییر در رشد مغزی فرزند است.
شناسایی مولکولهایی مثل Homer1a میتواند به تشخیص زودهنگام اوتیسم کمک کند.
تغذیه و سبک زندگی قبل از بارداری شاید در کاهش خطر اوتیسم مؤثر باشند.