دوری افغانستان از هند؛ چه کسی ضرر می کند؟

اعضای کنسرسیوم هندی تصمیم گرفته‌اند که از سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰ میلیارد دالری در معدن آهن حاجیگک افغانستان منصرف شوند.
روزنامه‌ هندی فایننشنال اکسپرس می‌نویسد که تأخیر در کارهای فنی قرارداد معدن آهن حاجیگک، نارسایی‌های حکومت افغانستان و نیز ناامنی‌ها در این بخش، علت‌هایی هستند که باعث شده اعضای کنسرسیوم هندی که برنده داوطلبی برای سرمایه گذاری در این معدن شده بود از سرمایه گذاری در این معدن منصرف شوند.
همچنین نزدیکی حکومت افغانستان در بخش استخباراتی به پاکستان نیز می‌تواند، باعث نگرانی سرمایه گذاران هندی در افغانستان باشد و از همین رو کنسرسیوم هندی عملی شدن این پروژه را غیراقتصادی می‌داند.
مسؤولان وزارت معادن در این باره اظهارنظری نکرده اند.
معدن آهن حاجیگک بزرگترین پروژه‌ اقتصادی در کشور است که چهار سال پیش به کنسرسیوم هندی واگذار شد و این کنسرسیوم مکلف بود در کنار سرمایه ‌گذاری بیش از ۱۰ میلیارد دالر در این پروژه، یک دستگاه تولید برق و یک کارخانه بزرگ پروسس فولاد در افغانستان نیز بسازد.
این بدون تردید با توجه به شرایط بد و بحرانی اقتصاد وابسته و بی پشتوانه افغانستان، هرگز خبر خوشایندی نیست و شکستی سنگین برای طرح های اقتصادی دولت غنی به شمار می آید.
اشرف غنی که همواره تلاش کرده است توسعه اقتصادی را در محور برنامه های خود در عرصه دولتداری قرار دهد و به زعم خودش، افغانستان را به سرعت به «چهارراه اقتصادی آسیا» تبدیل کند، با این رویداد، خود را در موقعیت بازنده خواهد دید.
این تصمیم همانگونه که در رسانه های هندی هم بازتاب یافته، نشان می دهد که آشکارا ناشی از سیاست های غلط و بی بنیاد اشرف غنی در زمینه توسعه و تعمیق همکاری های سیاسی و اطلاعاتی با پاکستان؛ دشمن مشترک افغانستان و هند است.
این سیاست های احساسی و غیرعقلانی غنی، خامی و ناشیانگی او در بازی های پیچیده سیاسی و امنیتی در منطقه را نشان می دهد؛ سیاست هایی که انصراف از سرمایه گذاری میلیاردی کنسرسیوم هندی در بزرگترین ذخایر زیرزمینی آهن در افغانستان، تنها یکی از تبعات ویرانگر و مخرب آن خواهد بود.
اشرف غنی، ظاهرا فراموش کرده است که امضای پیمان همکاری های استخباراتی و امنیتی با پاکستان، با توسعه روابط و داد و ستدهای اقتصادی، تجاری، ترانزیتی و سرمایه گذاری با هند، دو موضوع مجزا و قابل تفکیک نیستند.
سیاست های تک ساحتی، یک بعدی و سطحی نگرانه اشرف غنی اما موجب نمی شود که تبعات چندلایه و ذو ابعاد این اشتباهات استراتژیک، به سرعت در عرصه های مختلف، پدیدار نشوند.
وقتی اشرف غنی، در متن تفاهمنامه استخباراتی با پاکستان، می پذیرد که سازمان های استخباراتی دو کشور، در خاک همدیگر، پایگاه و نمایندگی داشته باشند و همچنین متعهد می شود که نیروهای اطلاعاتی کشور به وسیله سازمان آی اس آی، آموزش ببینند؛ برای هندی ها که بیشترین زخم ها و ضربات را از دشمن آشتی ناپذیرشان پاکستان و سازمان مخوف آی اس آی خورده اند، هیچ اطمینانی برای حضور و سرمایه گذاری در افغانستان باقی نمی ماند.
همانگونه که در بالا نیز اشاره شد، تبعات و بازخوردهای این سیاست های غلط اشرف غنی در قبال پاکستان و هند، به همین جا متوقف نخواهد ماند.
استمرار این رویکرد، بدون تردید، طرح های رؤیاپردازانه و خیالبافانه اشرف غنی برای تبدیل افغانستان به چهارراه اقتصادی آسیا و یا ایجاد یک «محور اقتصادی مشترک منطقه ای» به منظور نزدیک سازی ملت ها و دولت های منطقه به همدیگر از طریق ایجاد پیوند در منافع راهبردی آنها را به سرعت نقش بر آب خواهد کرد و از آنطرف، آتش جنگ نیابتی قدرت های متخاصم منطقه ای در افغانستان را بیشتر از پیش، شعله ور خواهد ساخت.
با این حساب، روشن است که در آتشی که اشتباهات فاحش اشرف غنی برخواهد افروخت، افغانستان زیان خواهد کرد یا هند آسیب خواهد دید.
هند یک قدرت پایدار، نیرومند و ریشه دار است؛ اما آیا افغانستان نیز از چنین توان و موقعیتی برخوردار است؟
شاید اشرف غنی از اینکه دروازه های کشور را با گشاده رویی و اطمینان زایدالوصفی به روی پاکستان و سازمان های امنیتی و نظامی آن کشور باز می کند، نسبت به نتایج سودمند کار خود برای شخص خودش مطمئن باشد؛ اما تجربه نشان داده است که پاکستان هرگز یک افغانستان نیرومند، باثبات، دموکراتیک، مقتدر، توسعه یافته و صلح آمیز را برنمی تابد و سیاست های غنی در دوری از هند و نزدیکی به پاکستان، تحقق این مأمول را تسریع خواهد بخشید.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور