شگفتانه شویگو برای طالبان

سرگئی شویگو؛ دبیر شورای امنیت ملی روسیه، در سفر سرزده به کابل با ملا عبدالغنی برادر؛ معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان و ملا یعقوب و سراج‌الدین حقانی؛ وزیران دفاع و داخله این رژیم دیدار کرد. 

 

الکسی آورچوک؛ معاون اقتصادی نخست‌وزیر روسیه و ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، آقای شویگو را در سفر به افغانستان همراهی می‌کنند.

 

شویگو در دیدار با سراج‌الدین حقانی گفت که روند خارج کردن نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی در روسیه به مراحل نهایی رسیده است.

 

نخستین دیدار دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه با عبدالغنی برادر؛ معاون نخست وزیر رژیم طالبان بود؛ دیداری که به وضوح، دستور کار اقتصادی داشت و در آن، سرگی شویگو و عبدالغنی برادر بر توسعه روابط تجاری و ایجاد یک کمیسیون مشترک با کمیته های متعدد به منظور توسعه همکاری‌های اقتصادی میان دوطرف تاکید و توافق کردند.

 

دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه همچنین در سفر به کابل و دیدار با مقامات ارشد طالبان، بهبود وضعیت اقتصادی افغانستان را مهم ارزیابی و تاکید کرد که این موضوع به استحکام ثبات کمک خواهد کرد.

 

بنابراین، مشخص است که یکی از اهداف سفر بی سابقه این مقام بلندپایه روسیه به افغانستان تحت سلطه طالبان، تلاش مسکو برای آغاز یک فصل جدید از همکاری‌های اقتصادی، تجاری و ترانزیتی میان دو کشور است.

این سفر در حالی انجام شده، که کمتر از دو ماه دیگر حکومت در امریکا تغییر می کند و ترامپ به شدت مایل است تا تکلیف رابطه با طالبان را یکسره کند و با حمایت از همین چهره هایی که سرگئی شویگو ملاقات شان کرد؛ سیاست جدیدی را با محوریت همین دسته از طالبان در کابل اساسگزاری نماید. لذا مهمترین هدف سفر شویگو به کابل مذاکره با چهره هایی از طالبان است که مورد توجه دونالد ترامپ قرار دارند. شویگو می خواهد عملا از افتادن طالبان به دامن امریکای ترامپ جلوگیری کند.

روسیه که هدف تحریم‌های غرب قرار گرفته و دهها میلیارد دالر از دارایی‌های این کشور در بانک‌های غربی مسدود و منجمد گردیده و حتی خطر مصادره آنها به نفع اوکراین و به بهانه تامین هزینه‌های جنگ و بازسازی این کشور نیز وجود دارد، تمام تمرکز خود را بر یافتن بازارهای تازه، مشتریان جدید و شرکای غیر غربی در آسیا، افریقا و امریکای لاتین گذاشته است. 

 

با این حال، این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که سرگی شویگو پیش از این وزیر دفاع روسیه بود و در حال حاضر نیز یک سمت مهم امنیتی دارد و دبیر شورای عالی امنیت ملی این کشور است؛ بنابراین سفر سرزده و بی سابقه او به کابل به مثابه یک شگفتانه طرب انگیز برای رژیم مطرود و منزوی طالبان، صرفاً جنبه اقتصادی ندارد و او بدون شک در این سفر، اهداف، دغدغه‌ها و نگرانی‌های امنیتی روسیه را نیز با مقامات رژیم حاکم بر کابل در میان گذاشته است.

 

از این منظر، سفر سرگی شویگو و هیات همراه او به کابل و دیدارش با مقامات ارشد اقتصادی و نظامی طالبان، به جز توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان طالبان و روسیه، بر پیگیری نگرانی‌های امنیتی این کشور نسبت به رشد روزافزون تروریزم فرامرزی و اقدامات طالبان علیه داعش نیز متمرکز است.

 

روس ها پیش از این به وضوح از اقدامات مقابله جویانه طالبان با داعش تقدیر کرده و ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه حتی از طالبان به عنوان متحد مسکو در جنگ با داعش نام برده بود. 

 

اگرچه طالبان به دلایل سیاسی به طور تلویحی، ادعای ولادیمیر پوتین را رد کردند؛ اما کاملاً روشن است که آنان از رهگذر مبارزه با داعش از کشورهایی مانند روسیه، امتیازات بزرگ اقتصادی و نظامی دریافت می‌کنند.

 

بر همین اساس به باور بسیاری از کارشناسان، سفر ناگهانی سرگی شویگو به عنوان دیدار بلندپایه‌ترین مقام امنیتی روسیه از کابل که بی‌تردید بسیاری از رهبران طالبان را شگفت زده و غافلگیر کرد، در کنار تلاش برای جهش روابط تجاری طالبان و روسیه، حاوی پیام‌ها و حامل پیامدهایی در حوزه داد و ستدها و همکاری‌های نظامی، استخباراتی و امنیتی طالبان و روس‌ها نیز خواهد بود.

 

تردیدی وجود ندارد که در طول سه سال گذشته، ماشین نظامی روسیه در نتیجه جنگ فرساینده با اوکراین و چه بسا کل دنیای غرب به شدت فرسوده شده و آسیب‌های غیر قابل جبرانی را متحمل شده است. از جانب دیگر، روس ها نمی‌توانند نگرانی‌های امنیتی شرکای استراتژیک و سنتی خود در آسیای مرکزی را نادیده بگیرند و در شرایطی که آنها به حمایت و همراهی مسکو برای مقابله با تهدیدهای تازه ناشی از رشد تروریزم فرامرزی در افغانستان نیازمند هستند، آنان را تنها بگذارد، یا به عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد ظاهر شود و یا به طور آشکار، ابراز عجز و ضعف و ناتوانی کند.

 

بنابراین سفر سرزده وزیر دفاع پیشین و دبیر کنونی شورای عالی امنیت ملی روسیه به افغانستان زیر سلطه طالبان، علیرغم موضع قاطع و صریح مسکو مبنی بر عدم شناسایی رسمی رژیم طالبان، یک هدف دیگر نیز دارد و آن اطمینان دادن به شرکای راهبردی روسیه در آسیای مرکزی در زمینه حمایت از آنها در برابر تهدیدهای ناشی از افغانستان است.

 

مسکو می‌خواهد از طریق تقویت و توسعه روابط اقتصادی و امنیتی خود با رژیم طالبان، سران این رژیم را به برداشتن گام‌های ملموس و موثر در مبارزه با تروریزم، متوقف کردن داعش، کاهش تنش با همسایگان و بازگشت مسئولانه به تعهدات افغانستان در قبال امنیت منطقه‌ای و صلح جهانی ترغیب کند و در این راستا ممکن است مشوق‌های دلگرم کننده‌ای مانند پول و سلاح و حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه را نیز به این گروه ارائه کند.

 

محمدرضا امینی - جمهور