حذف مضامین دانشگاهی؛ طالبان نصاب تحصیلی را بار دیگر محدود ساختند

خبرگزاری جمهور – کابل:
منابع خبری می‌گویند وزارت تحصیلات عالی طالبان بار دیگر دست به تغییرات گسترده در نصاب درسی دانشگاه‌های کشور زده است. بر اساس یک مکتوب رسمی این وزارت، ۱۸ مضمون از برنامه آموزشی به‌کلی کنار گذاشته شده و تدریس ۶۶ مضمون دیگر تنها پس از بازنگری و تغییر محتوا مجاز خواهد بود.

طالبان در این مکتوب علت تصمیم تازه‌شان را «مخالفت برخی دروس با احکام شریعت و سیاست‌های امارت اسلامی» خوانده‌اند.

در فهرست مضامین حذف‌شده، موضوعات مهمی چون حقوق اساسی افغانستان، جامعه‌شناسی زنان، حکومت‌داری خوب، حقوق بشر، دموکراسی، تاریخ ادیان، فلسفه اخلاق، آزار و اذیت جنسی و نقش زنان در ارتباطات عامه دیده می‌شود. به باور آگاهان، این موضوعات با زندگی مدنی و آگاهی اجتماعی گره خورده و حذف آنها ضربه جدی به فضای علمی کشور خواهد زد.

از سوی دیگر، ده‌ها مضمون دیگر از رشته‌های حقوق، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و رسانه در ردیف مضامین «مشروط» قرار گرفته‌اند. در این میان، حقوق بین‌الملل، سیاست خارجی، نظریه‌های روابط بین‌الملل، امنیت بین‌الملل، جامعه مدنی، توسعه انسانی و آسیب‌شناسی روانی تنها با تغییر محتوا و برداشت مورد نظر طالبان تدریس خواهد شد.

طالبان در مکتوب خود هشدار داده‌اند که دانشگاه‌ها مکلف‌اند از اجرای نصاب قبلی خودداری کنند و بر اساس نسخه تازه تدریس نمایند.

این اقدام ادامه روندی است که پس از بازگشت طالبان به قدرت شدت یافته است. رهبر طالبان، هبت‌الله آخندزاده، در سال ۲۰۲۲ اداره‌ای را به نام «ریاست بازبینی نصاب» ایجاد کرده بود تا محتوای درسی دانشگاه‌ها مطابق قرائت مورد نظر این گروه بازنویسی شود.

در سال ۲۰۲۴ مجله علمی نیچر نیز با نشر گزارشی نوشت که طالبان حتی قصد دارند رشته‌های هنری مانند موسیقی و هنرهای بصری را نیز از دانشگاه‌ها حذف و به‌جای آن مضامین زراعت و دروس مذهبی را بگنجانند.

نهادهای بین‌المللی از جمله دیدبان حقوق بشر، این تغییرات را اقدامی ایدئولوژیک و مخرب برای آینده تحصیلات عالی در افغانستان توصیف کرده‌اند. به گفته این سازمان، چنین سیاست‌هایی نه‌تنها دختران بلکه پسران دانشجو را نیز با آموزش بی‌کیفیت و غیرکاربردی روبه‌رو می‌سازد.

منابع دانشگاهی در مناطق مرکزی نیز تأیید کرده‌اند که طالبان برخی کتاب‌ها از جمله حقوق اساسی افغانستان را در فهرست منابع ممنوعه قرار داده‌اند.

خبرگزاری جمهور/ کابل