وزارت خارجه پاکستان اعلام کرد که امیرخان متقی در دیدار با اسحاق دار، بر تعهد خود به همکاری در مبارزه با تروریزم و تأمین ثبات منطقه تأکید کرده است.
وزیر خارجه پاکستان از طالبان خواست تا اقداماتی «عملی و قابل تأیید» علیه تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان انجام دهند.
در مقابل، وزیر خارجه طالبان بار دیگر تأکید کرد که خاک افغانستان توسط هیچ گروه تروریستی علیه پاکستان یا دیگر کشورها مورد استفاده قرار نمیگیرد.
وزیران خارجه طالبان و پاکستان در حاشیه نشست سهجانبه کابل، پکن و اسلامآباد دیدار کردند.
درخواست وزیر خارجه پاکستان از همتای طالبان در زمینه مبارزه واقعی با تروریزم در شرایطی مطرح میشود که وزیر خارجه چین نیز در دیدار با نخستوزیر طالبان، درخواست مشابهی را مطرح کرده و خواستار توجه ویژه حکومت طالبان به نگرانیهای امنیتی پکن شده است.
با این حال، پاسخ امیرخان متقی تفاوت چندانی با واکنشهای پیشین طالبان به درخواستهای مکرر کشورهایی مانند پاکستان ندارد. این موضوع نشان میدهد که طالبان زبان دیپلماسی را آموختهاند و با استفاده از واژگان کلی و مبهم، تعهداتی را مطرح میکنند که در عمل هرگز اجرایی نمیشوند.
با این وجود، کابل بار دیگر میزبان نشست سهجانبه وزیران خارجه طالبان، پاکستان و چین بود؛ نشستی که تحتالشعاع نگرانیهای مشترک پاکستان و چین درباره رشد تروریزم در افغانستان تحت سلطه طالبان قرار گرفت. دیپلماتهای ارشد دو کشور در دیدارهای جداگانه با مقامات رژیم طالبان، نگرانیهای صریح خود را در این زمینه با آنان در میان گذاشتند.
میزبانی طالبان از این نشست در حالی صورت گرفت که طبق برنامهریزیهای اولیه، قرار بود دستکم یکی از این نشستها در اسلامآباد برگزار شود، اما در آن زمان، رهبر طالبان اجازه سفر امیرخان متقی به پاکستان را نداد تا نشان دهد روابط دوطرف همچنان بحرانی و تنشآلود است و طالبان آماده نیستند تا به پیششرطهای ولینعمت پیشین خود تمکین کنند و دستورات پاکستان در زمینه مقابله با تیتیپی و حمایت از تروریستهای ضد پاکستانی را اجرا نمایند.
چین، بهعنوان ضلع دیگر این نشست نیز بهشدت نگران وضعیت امنیتی افغانستان و پیامدهای آن برای امنیت ملی خود است. دولتمردان پکن اگرچه روابط ظاهراً گستردهای با رژیم طالبان برقرار کردهاند و انتظار دارند از رهگذر این روابط، سیطره اقتصادی خود بر منابع زیرزمینی دستنخورده و بازار سودآور افغانستان را تحمیل و تحکیم بخشند، اما در عین حال، عمیقاً نگران ارتباط پیچیده طالبان با گروههای تروریستی منطقهای و فرامنطقهای از جمله داعش خراسان و جنبش ترکستان شرقی (ایغورهای جداییطلب) هستند.
موضوع دیگر، روابط استراتژیک پکن و اسلامآباد است؛ روابطی که بر اساس آن، هرگونه تهدید امنیتی یا فعالیت تروریستی در خاک پاکستان، منافع راهبردی چین را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. حتی اگر چنین رخدادی نیز اتفاق نیافتد، چین بهعنوان بخشی از شراکت استراتژیک خود با پاکستان، ناگزیر است از مواضع اسلامآباد در خصوص مسائل منطقهای حمایت کند. بنابراین، نگرانی پاکستان از نفوذ تروریستهای مورد حمایت طالبان از افغانستان به این کشور، همزمان نگرانی چین نیز محسوب میشود.
در این میان، طالبان با استفاده از مواضع مبهم و قابلتفسیر دیپلماتیک، بازی با کلمات و تکرار پاسخهای کلیشهای خود در قبال نگرانیهای امنیتی چین و پاکستان، نهتنها روابط پیچیده و سنتی خود با گروههای تروریستی منطقهای و فرامنطقهای را قطع نمیکنند، بلکه بهطور شیطنتآمیزی از ناگزیری و بیچارگی کشورهایی مانند چین و پاکستان بهرهبرداری میکنند؛ بهگونهای که دیپلماتهای ارشد دو کشور مجبور میشوند امتیاز میزبانی نشستهای سهجانبه را بهطور مکرر به طالبان اعطا کنند و به گفته وزیر خارجه چین، او بهعنوان رئیس دستگاه دیپلماسی یک کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد، ناچار شده است دو بار به افغانستان تحت سلطه طالبان سفر کند.
به این ترتیب، طالبان بهطور زیرکانهای از امتیاز میزبانی سود میبرند و از ناگزیری چین و پاکستان در قبال ناامنیهای فزاینده ناشی از افغانستان و روابط این گروه با تروریستها، در راستای کسب امتیاز سیاسی و تحکیم جایگاه خود در معادلات منطقهای و بینالمللی بهرهبرداری میکنند؛ بدون اینکه در عمل مجبور به اعطای امتیاز یا پذیرش تعهدی عملی در قبال نگرانیهای صریح دو ضلع دیگر نشستهای سهجانبه باشند.
محمدرضا امینی – جمهور