وزارت خارجه طالبان روز چهارشنبه، ۱۷ ثور از افزایش تنش میان هند و پاکستان ابراز نگرانی کرد؛ حمله نظامی هند به خاک پاکستان را محکوم نکرد.
این وزارت از دهلی و اسلام‌آباد خواست از مدارا استفاده کنند و مشکلات خود را از طریق دیپلماسی و گفتگو حل کنند.
عبدالسلام ضعیف؛ سفیر پیشین طالبان در پاکستان نیز در پی حمله هند بر پاکستان گفت که اسلام‌آباد تلاش خواهد کرد که پشتون‌ها را برای جنگ در برابر هند تشویق کند.
او گفت: «این جنگ وجه مذهبی ندارد و یک جنگ سیاسی است. پشتون‌ها باید پای خود و فرزندان جوان‌شان را از این بازی بیرون بکشند.»
موضع وزارت خارجه طالبان درباره آغاز حملات یکجانبه هند بر خاک پاکستان، بسیاری از ناظران را در شوک و شگفتی فروبرد و به این گمانه دامن زد که طالبان عملاً از پاکستان فاصله گرفته و به هند نزدیک شده‌اند.
اگرچه طالبان سعی کردند در موضع‌گیری خود از جانبداری صریح و مستقیم از هند پرهیز کنند؛ اما در عین حال چیزی که بیش از آن به چشم آمد و مورد توجه صاحب نظران قرار گرفت امتناع طالبان از محکومیت حملات یکجانبه هند و حمایت از حق پاکستان برای پاسخگویی به این حملات بود.
این در حالی است که دست کم آن گونه که هندی‌ها ادعا می‌کنند مساجد، مدارس مذهبی و آموزشگاه های مربوط به گروه‌های تروریستی مورد حمایت پاکستان از اهداف حملات هوایی هند بوده اند و در آن، شماری از ستیزه جویان نزدیک به طالبان نیز کشته شده اند.
کارشناسان می‌گویند که در گذشته که طالبان مورد حمایت وسیع سازمان‌های جاسوسی و امنیتی پاکستان قرار داشتند و علیه نیروهای امریکایی و منافع هند در افغانستان مبارزه می‌کردند در صورت وقوع درگیری مستقیم میان پاکستان و هند هرگز شاید چنین موضعی از جانب طالبان، اتخاذ نمی‌شد؛ بلکه این گروه عملاً در کنار پاکستان علیه هند می‌ایستاد و حملات خود را علیه مراکز دیپلماتیک و کنسولی و منافع مستقیم هند در افغانستان تشدید می‌کرد.
بنابراین اکنون کاملاً واضح است که طالبان تلاش می‌کنند از پاکستان فاصله بگیرند تا دیگر حداقل نیروی نیابتی پاکستان در منطقه و افغانستان به نظر نیایند؛ اما این تنها عامل موضع‌گیری حیرت انگیز دستگاه دیپلماسی طالبان در قبال حمله مستقیم هند بر خاک پاکستان نیست. واقعیت مهم‌تر این است که طالبان روابط خود را با هند ترمیم کرده اند و دهلی نو نیز با حمایت‌های پیدا و پنهان از طالبان و متحدان منطقه‌ای آنها به ویژه در زمینه ناامن کردن پاکستان، امتیازات مورد انتظار رهبران طالبان را تامین می‌کند.
علاوه بر این، در شرایطی که پاکستان همچنان از ابزار تجارت برای اعمال فشار بر رژیم طالبان در حوزه اختلافات سیاسی و درگیری‌های مرزی استفاده می‌کند و به این ترتیب، زیان‌های هنگفتی را بر تاجران بخش خصوصی و دستگاه‌های دولتی رژیم طالبان وارد کرده است، هند با استفاده از این فضا و فرصت، داد و ستدهای تجاری و اقتصادی خود با طالبان و تاجران افغان را گسترش داده و در حال حاضر روابط تجاری میان دوطرف به حدود یک میلیارد دالر می‌رسد.
از جانب دیگر، هندی‌ها به مقامات طالبان اطمینان داده اند که پروژه‌های مربوط به هند که در دوره جمهوریت راه‌اندازی شده و پس از فروپاشی دولت قبلی و تسلط طالبان نیمه تمام باقی مانده‌اند دوباره از سر گرفته خواهند شد و اینکه نشان می‌دهد که هند برای خارج کردن طالبان افغان از اردوگاه پاکستان در معادلات منطقه‌ای، مصمم است و برای این منظور حاضر است گام‌های اساسی و اطمینان بخشی بردارد.
با توجه به این رویدادها رهبران طالبان نیز ترجیح می‌دهند که از منافع و زدوبندهای اقتصادی و امنیتی جاری میان کابل و دهلی صیانت کنند و اجازه ندهند که این منافع، قربانی موضع‌گیری‌های احساسی و حمایت پرهزینه از پاکستان در تقابل جاری با هند شود.
در این میان البته علاوه بر تنش‌هایی که در طول ۴ سال گذشته میان رژیم طالبان و حاکمان پاکستان جریان داشته، یک واقعیت دیگر را نیز نباید نادیده گرفت و آن فشارهای مضاعف دولت مستقر در اسلام آباد بر پشتون‌های پاکستانی است. فشارهایی که به اعتراضات گسترده در مناطق پشتون نشین پاکستان منجر شده و شکاف‌های اجتماعی و سیاسی در داخل این کشور را تشدید کرده است.
به نظر می‌رسد که اشاره صریح عبدالسلام ضعیف؛ سفیر پیشین طالبان در پاکستان به تصمیم دولتمردان پاکستانی برای سربازگیری از میان پشتون‌ها برای مقابله با هند نیز ناشی از سیاست‌های سرکوبگرانه دولت اسلام آباد علیه پشتون‌های بومی این کشور است.
به این ترتیب، اگرچه طالبان به مثابه یک جنبش پشتونی در طول نزدیک به سه دهه گذشته دست ابزار بازی‌ها و منافع پاکستان در افغانستان قرار گرفتند، اکنون به نظر می‌رسد که آنها پشتون‌های پاکستانی را از تکرار تجربه شکست خورده خود برحذر می‌دارند و و در این زمینه در حال افشاگری ذات و ماهیت سیاست‌های سودجویانه و سوداگرانه رژیم‌های حاکم بر اسلام آباد و جنرال‌های راولپندی در استفاده ابزاری از نام قومیت و شریعت در بازی‌های منطقه‌ای هستند.
عبدالمتین فرهمند - جمهور
