رو در رو با «امیر»؛ حقانی و ملا یعقوب به ملا هبت‌الله چه می‌گویند؟

 

در بیانیه مجاهد آمده که این دو عضو کابینه طالبان در حضور شماری از عالمان دین از ولایت‌های کابل، کاپیسا، قندهار، فاریاب، خوست و ننگرهار با رهبر طالبان دیدار کرده‌اند.

 

بربنیاد بیانیه طالبان عالمان دینی که در این جلسه حضور داشته‌‌اند نیز «اطاعت» از فرمان‌های ملا هبت‌الله را بر خود و مردم «واجب» دانسته‌اند.

 

طالبان در حالی از دیدار رهبر این گروه با وزیرانش خبر می‌دهند که اخیرا سراج‌الدین حقانی؛ رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله طالبان در یک سخنرانی در ولایت خوست گفت که انحصار قدرت و تحمیل دیدگاه به سود طالبان نیست.

 

ملا یعقوب مجاهد؛ وزیر دفاع طالبان نیز به شماری از دانشجویان نظامی طالبان گفت که با چشمان بسته از کسی اطاعت نکنند.

 

هیچکس نمی داند که این روزها در قندهار چه می گذرد. رهبر پرده نشین طالبان، از مردم پنهان شده است، اخبار مربوط به او به شدت سانسور می شود، رسانه های نزدیک به طالبان هم شاید به تمامی واقعیت هایی که در آنسوی مخفیگاه ملا هبت الله جریان دارد، دسترسی نداشته باشند؛ بنابراین، مشخص نیست که وزیران ارشد دولت طالبان چرا به قندهار رفته اند و در دیدار آنها با ملا هبت الله، چه مسایلی مطرح شده و چه نتایجی به دست خواهد آمد. 

 

اما این نکته محرز است که اختلاف هایی عمیق و جدی میان رهبران طالبان و شبکه حقانی بروز کرده است. اقتدارگرایی، افراطی گری و صدور فتواهای شاذ و غریب و غیرقابل تحمل به نام اسلام از سوی رهبر طالبان، حیرت و شگفتی و واکنش بسیاری از رهبران طالبان را برانگیخته است. 

 

آنها در عین حال از اینکه رهبرشان به عنوان «امیرالمؤمنین» به یک بت مقدس و غیرقابل نقد تبدیل می شود که سخنانش سخنان خدا و پیامبر و اطاعت از او «واجب» انگاشته می شود، هراس دارند. این خطری است که اگر از همین اکنون مهار نشود، به زودی تبدیل به درد سری عظیم برای طالبان خواهد شد و نظام دولت داری آنان را با چالش های جدی تر مواجه خواهد کرد. 

 

بنابراین، یکی از مهم ترین اهداف نشست قندهار، پایان دادن به انتقاد از «امیر» است که طی هفته های اخیر به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده و مهم تر از آن اینکه این انتقادات از زبان کسانی ابراز شده که به نظر نمی رسد کنار گذاشتن شان از بدنه دولت و کانون های قدرت در رژيم طالبان حتی برای ملا هبت الله، آسان باشد.

 

به همین دلیل، رهبران منتقد به قندهار فراخوانده شده اند تا رو در رو با «امیر» مسایل و دغدغه های خود را با او در میان بگذارند.

 

نکته مهمی که در اخبار مربوط به این دیدار هم به آن اشاره شده، این است که شماری از «عالمان دین» نیز در دیدار رهبر طالبان با وزرای منتقدشان در قندهار، حضور داشته اند. اگرچه معلوم نیست که این «علما» چه کسانی هستند، چگونه برگزیده شده اند و تا چه میزان از استقلال رأی در برابر دیدگاه های تندروانه ملا هبت الله برخوردار اند؛ اما اینکه ملا هبت الله از زبان «عالمان دین» به وزرای منتقد خود توصیه کرده که اطاعت از اوامر او «واجب» است، خود به معنای آن است که او قصد ندارد از مواضع خود عقب نشینی کند و از سوی دیگر، مجوز و مشروعیت فتواهای افراط گرایانه اش را نیز از «عالمان دین» گرفته است؛ پس افرادی مانند سراج الدین حقانی، ملا یعقوب، عبدالسلام حنفی، عباس استانکزی و... حق ندارند که فرامین افراطی او را به چالش بکشند، همخوانی اش با شریعت را زیر سؤال ببرند و در برابر آن بایستند.

 

به این ترتیب، انتظار نمی رود که نشست قندهار، چیزی از اختلاف های رو به گسترش میان وزرای طالبان با رهبر اقتدارگرای آن گروه بکاهد؛ مگر اینکه به جز کسب مشروعیت و مجوز از «علما» ملا هبت الله از ابزارهای دیگری نیز برای تهدید منتقدانش استفاده کند و به آنها هشدار بدهد که اگر بیش از این به انتقادات شان از «امیر» ادامه دهند، هزینه سنگینی خواهند پرداخت. 

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور