ملا برادر در تهران؛ افغانستان عرصه تعامل دو دشمن

8 دلو 1399 ساعت 21:20

افغانستان و عراق پیش از این نیز عرصه همکاری غیر رسمی و نانوشته دو قدرت متخاصم بوده است. تا پیش از‌ آنکه ترامپ با ترور و تهدید و تحریم، زمینه های همکاری غیر رسمی ایران و امریکا در افغانستان و عراق را کاملا خراب کند و تعامل سازنده جای خود را به تقابل خصمانه بدهد، دو کشور در بسیاری از زمینه ها منافع مشترک داشتند و خواسته یا ناخواسته به همدیگر کمک می کردند.


گروه طالبان اعلام کرده که هیأت این گروه به رهبری ملا عبدالغنی برادر؛ معاون سیاسی و رئیس دفتر طالبان در قطر با علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کرده ‌است.
 
طالبان گفته در این دیدار دوطرف درباره "مسائل مرزی بین دو کشور، تردد بازرگانان و مسافران افغان، همچنین وضعیت مهاجرین افغانستان در ایران و تقویت روابط" حرف زده‌اند.
 
طالبان افزوده که در این دیدار همچنین در مورد اهمیت و راه‌های گفتگوی بین‌الافغانی، صلح و امنیت پایدار در افغانستان و منطقه گفتگو کرده‌اند.
 
آقای شمخانی هم گفته است: "امریکا به دنبال صلح و امنیت در افغانستان نیست؛ راهبرد امریکا تداوم جنگ و خون‌ریزی میان طیف‌های مختلف افغانستانی است."
 
او افزوده که ایران "هیچ‌گاه جریانی را که بخواهد با جنگ در افغانستان به حاکمیت برسد به رسمیت نخواهد شناخت". دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بر ضرورت مشارکت همه اقوام در تعیین سرنوشت افغانستان در روندی کاملا مسالمت‌آمیز تاکید کرده است.
 
سفر هیأت سیاسی طالبان به تهران در شرایطی صورت می گیرد که مذاکرات دوحه بار دیگر متوقف شده است؛ مذاکراتی که از ابتدای دور دوم همچنان راکد و فاقد پیشرفت بوده و هنوز دوطرف حتی نتوانسته اند بر دستور کار نشست های آینده توافق کنند. بخشی از این رکود اما مربوط به تحولات ناشی از انتقال قدرت سیاسی در واشنگتن است؛ رویدادی هم کابل را امیدوار به تغییر کرده و هم طالبان را نسبت به رویکرد جدید دولت امریکا دچار سردرگمی و کمی تا قسمتی نگرانی ساخته است.
 
در این وضعیت، طالبان چشم در چشم جو بایدن ندوخته اند تا با توافق ترامپ چه برخوردی می کند. آنها یک دیپلماسی هوشمندانه منطقه ای را فعال کرده اند که حامل یک پیام روشن و محکم برای واشنگتن است.
سفر ملا برادر به تهران، درست در همین راستا صورت می گیرد.
 
طالبان می دانند که ایران مهم ترین مساله سیاست خارجی ایالات متحده است و نزدیکی طالبان به تهران، بدون تردید موجب نگرانی و آشفتگی واشنگتن خواهد شد. این بخشی از اهرم فشار طالبان بر امریکا محسوب می شود؛ زیرا نشان می دهد که ایران به مثابه قطب تعدیل کننده قدرت و هژمونی یکجانبه امریکا بر افغانستان و دیگر کشورهای منطقه، این توان و ظرفیت را دارد که روی سیاست امریکایی ها در قبال نیروهایی مانند طالبان، تأثیر بگذارد.
 
در صورتی که بایدن رویکرد دولت ترامپ در قبال طالبان را تغییر دهد، تحت تأثیر نگرانی ها و دغدغه های ناتو، اتحادیه اروپا و کابل قرار بگیرد و به این ترتیب، روند دوحه تضعیف شود، طالبان چاره ای جز بازگشت به جنگ علیه نیروهای خارجی ندارند و در این باره صریحا هشدار داده اند؛ چیزی که از نظر امریکا و ناتو، قدرت های متخاصم با آنها امکانات گسترده ای برای تحقق و تسهیل آن در اختیار دارند.
 
از جانب دیگر، ایران هم در مرحله کنونی نیازی مبرم و حیاتی به نشان دادن قدرت و قابلیت خود در زمینه نقش آفرینی در معادلات سیاسی و امنیتی بزرگ در منطقه دارد. سران جمهوری اسلامی بسیار امیدوار اند که دیپلماسی بتواند گره کار فروبسته اقتصاد آن کشور را بگشاید، از حجم سنگین تحریم ها بکاهد، «برجام» یا برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و شش قدرت جهان را در مسیر پیشین آن بازگرداند و به فشار حد اکثری حاصل از تحریم های شددید دولت ترامپ پایان دهد.
برای این منظور، ایران باید نفوذ و قدرت خود را در مسایل مهم منطقه به امریکا نشان دهد و صلح افغانستان، یکی از مهم ترین زمینه ها برای این هدف محسوب می شود.
 
افغانستان و عراق پیش از این نیز عرصه همکاری غیر رسمی و نانوشته دو قدرت متخاصم بوده است. تا پیش از‌ آنکه ترامپ با ترور و تهدید و تحریم، زمینه های همکاری غیر رسمی ایران و امریکا در افغانستان و عراق را کاملا خراب کند و تعامل سازنده جای خود را به تقابل خصمانه بدهد، دو کشور در بسیاری از زمینه ها منافع مشترک داشتند و خواسته یا ناخواسته به همدیگر کمک می کردند.
 
این همکاری ها با رفتن ترامپ و رسیدن جو بایدن به قدرت بار دیگر امکان احیا شدن پیدا کرده است؛ زیرا نه امریکا می تواند نقش ویژه ایران در معادلات منطقه را نادیده بگیرد و نه ایران با ماجراجویی و اتخاذ رویکردهای افراطی در صدد خراب کردن زمینه های همکاری دیپلماتیک با واشنگتن به منظور رسیدن به امتیازهای بزرگتر می باشد.
 
به این ترتیب، سفر ملا برادر به تهران می تواند یک نقطه شروع مناسب برای احیای همکاری و تعامل دو قدرت متخاصم ایران و امریکا در افغانستان باشد؛ چیزی که البته هم به سود تهران و واشنگتن است و هم در راستای منافع ملی و اولویت های راهبردی کابل قرار دارد؛ ضمن آنکه طالبان هم می توانند برای مشروعیت بخشیدن به قدرت دیپلماتیک خود در افغانستان و منطقه از این رهگذر، امتیازهای ارزشمندی کسب کنند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور


کد مطلب: 135884

آدرس مطلب: https://www.jomhornews.com/fa/note/135884/

جمهور
  https://www.jomhornews.com