۰

سایه قطر و پاکستان بر روابط عربستان و طالبان

يکشنبه ۵ دلو ۱۳۹۹ ساعت ۲۲:۴۳
با توجه به رقابت های پیچیده ای که میان قطر و عربستان سعودی در خاور میانه و جهان اسلام جریان دارد، اکنون این دولت دوحه است که بر طالبان، نفوذ دارد و آن را کنترل می کند و رژيم ریاض برخلاف گذشته، از دایره دوستان راهبردی طالبان، طرد شده است.
سایه قطر و پاکستان بر روابط عربستان و طالبان
حنیف اتمر؛ وزیر خارجه برای برقراری آتش‌بس در افغانستان از عربستان درخواست کمک کرده است.
 
او این درخواست را در جریان سفر سه روزه اخیرش با فیصل بن فرحان؛ همتای سعودی خود، در میان گذاشته است.
 
اتمر در گفتگو با روزنامه شرق‌الاوسط، با تاکید بر نقش عربستان سعودی در پیشبرد تلاش‌های صلح افغانستان، گفته است که عربستان افغان‌ها را در رسیدن به آتش‌بس کمک کند.
 
او در این زمینه افزوده است: «مذاکرات دوحه ابتکار مهمی است که باب گفتگو را باز کرده است. دولت افغانستان این‌طور می‌بیند که توافق بر سر آتش‌بس بهترین اثبات بر این ادعا است که طالبان در پی خشونت نیست.»
 
وزارت خارجه همچنین به تازگی بار دیگر از پاکستان خواسته که بر طالبان فشار وارد کند تا این گروه وادار به عملی‌ساختن تعهدات‌شان برای کاهش‌ خشونت‌ها و تأمین آتش‌بس شود.
 
درخواست اتمر از عربستان برای کمک به استقرار آتش بس در افغانستان در حالی صورت می گیرد که به نظر نمی رسد رژيم ریاض، همچنان مثل گذشته بر طالبان نفوذ عمیق و راهبردی داشته باشد.
 
در طول دو دهه اخیر، بسیاری از معادلات جنگ و صلح افغانستان تغییر کرده است. عربستان سعودی که زمانی یکی از سه کشوری بود که رژيم امارت طالبان در افغانستان را به رسمیت شناخته بود، با سقوط این رژيم، نفوذ خود را از دست داد یا شاید تحت فشار امریکا و دیگر قدرت های غربی، عمدا از طالبان فاصله گرفت.
 
از سوی دیگر، در پی بروز بحران های جدید در خاور میانه و جهان اسلام به ویژه پس از بهار عربی، رژيم سعودی، نفوذ ایدئولوژيک، قدرت نظامی و ثروت نفتی اش را برای ایجاد نسخه های جدیدتر و ورژن های مخوف تر تروریزم تکفیری هزینه کرد که به ویژه در پی بروز جنگ های شدید فرقه ای در عراق و نیز آغاز بحران مرگبار سوریه، این رویکرد، رنگ و رونق بیشتری پیدا کرد.
 
تحقیقات نشان می دهد که اکثریت اعضای گروه های اصلی تروریستی به ویژه داعش در سوریه، عراق و حتی لیبی را شهروندان سعودی تشکیل می دهند. این تصادفی نیست و به نظر نمی رسد که بدون دریافت حمایت های قوی و سازمان یافته از سوی رژيم حاکم بر ریاض و دستگاه تبلیغاتی ایدئولوژی وهابیت، شهروندان سعودی که زیر کنترل شدید فضای امنیتی عربستان قرار دارند، قدرت پیوستن به گروه های تروریستی را داشته باشند.
 
این در حالی است که طالبان و القاعده با ظهور رقبای تازه، در بسیاری از موارد با این گروه های نوظهور هم در افغانستان و هم در سوریه و عراق، درگیر شده اند. این درگیری ها اگر از یکسو ناشی از جنگ قدرت و رویکردهای جاه طلبانه جریان های افراط گرا برای حفظ سلطه و نفوذ خود بر مناطق مورد مناقشه بوده، از سوی دیگر، ریشه در رقابت و خصومت رژيم های حامی این گروه ها دارد؛ درست شبیه وضعیتی که اکنون در جنوب یمن میان عربستان سعودی و امارات جریان دارد و عملا به بروز جبهات جدید جنگ میان دو نیروی سابقا متحد منجر شده است.
 
درباره طالبان نیز با توجه به رقابت های پیچیده ای که میان قطر و عربستان سعودی در خاور میانه و جهان اسلام جریان دارد، اکنون این دولت دوحه است که بر این گروه، نفوذ دارد و آن را کنترل می کند و رژيم ریاض برخلاف گذشته، از دایره دوستان راهبردی طالبان، طرد شده و به همین دلیل در زمینه صلح افغانستان هم منزوی گردیده است.
 
افزون بر آنکه همانطور که اشاره شد، طالبان و القاعده در افغانستان، شاخه خراسان داعش را دشمن می دارند و با آنها درگیر شده اند. این امر نیز به دوری طالبان از عربستان، کمک کرده است.
 
موضوع مؤثر دیگر بر فاصله گرفتن عربستان از طالبان، بروز تنش در روابط ریاض و اسلام آباد است. به نظر می رسد که بی میلی پاکستان به مشارکت در ائتلاف نظامی به رهبری رژيم سعودی در یمن، موجب خشم و اعتراض عربستان سعودی شد. از جانب دیگر، سکوت و بی اعتنایی رژيم ریاض و سازمان همکاری اسلامی مستقر در جده نسبت به مساله کشمیر به دلیل منافع مهمی که عربستان در حفظ و توسعه ارتباط با دهلی نو دارد، نارضایتی پاکستان را برانگیخته است.
 
مجموعه این رویدادها موجب دوری طالبان از عربستان و بالعکس شده است. به همین دلیل، طالبان پیش از این با پیشنهاد برگزاری مذاکرات صلح افغانستان در خاک عربستان سعودی، مخالفت کردند. همچنین هیآت سیاسی طالبان با وجود سفر به کشورهای دیگر منطقه – حتی ایران- تمایل کمتری به دیدار به مقام های رژيم ریاض نشان می دهد.
 
با این حساب، وضعیت رژيم سعودی در قبال طالبان و صلح افغانستان، بهتر از شرایط دولت کابل نیست و به همین دلیل، درخواست آقای اتمر از عربستان برای کمک به استقرار آتش بس در افغانستان، بیهوده و ناشی از استیصال و درماندگی است تا برخاسته از قدرت و نفوذ واقعی عربستان بر گروه طالبان.
 
محمدرضا امینی - جمهور 
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

پربازدیدترین