تصور می شود که سیا عمیقا بر توافق سیاه امریکا و طالبان، سایه انداخته است. شاید امریکا همانند کاری که در عراق کرد، یک نیروی نظامی – جاسوسی منسجم را به بهانه حفاظت از اماکن دیپلمات خود در کابل حفظ کند...

روزنامه امریکایی نیویارک تایمز در گزارشی نوشته است که مشاوران ارشد کاخ سفید به شکل محرمانه توصیه کرده‌اند که در صورت خروج نیروهای خارجی از افغانستان حضور عوامل سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) در این کشور گسترش یابد؛ اما مقام‌های ارتش و خود سازمان سیا هنوز این پیشنهاد را نپذیرفته‌اند و این وضعیت باعث بوجودآمدن بحثی در دولت شده که ممکن است در مذاکرات با طالبان مشکلاتی را ایجاد کند.
 
نیویارک تایمز نوشت: دولت دونالد ترامپ و مقام‌های نظامی و اطلاعاتی امریکا ظاهرا در مورد مسأله حفظ حضور عوامل اطلاعاتی سیا در افغانستان پس از خروج نظامیان امریکایی و خارجی از این کشور اختلاف پیدا کرده‌اند.
 
ترامپ تاکنون درباره ترجیح خود نسبت به افزایش نقش سازمان سیا در افغانستان مبهم صحبت کرده است و به نوشته روزنامه نیویارک تایمز، جینا هسپل؛ مدیر سازمان سیا نیز طی نشست‌هایی با مقامات نظر قطعی خود را  مطرح نکرده است.
 
علیرغم تصریح طالبان بر لزوم خروج همه نیروهای نظامی، عوامل جاسوسی، پیمانکاران خصوصی و متحدان غربی امریکا از افغانستان، به نظر می رسد که خروج کامل، تصمیم گیری امریکا درباره پیمان صلح با امریکا را دچار چالش کرده است.
 
مقام های امریکایی که پیشتر می گفتند امریکا از افغانستان خارج می شود؛ اما در صورت لزوم به سرعت بازمی گردد، بعدها بر لزوم حضور استخباراتی شان در افغانستان حتی پس از خروج کامل نظامیان آن کشور تأکید کردند. در روزهای منتهی به توافق اما این موضع هم تغییر کرد و آنها اعلام کردند که ۸۶۰۰ سرباز امریکایی در افغانستان باقی می مانند و در یک نقطه از خاک این کشور، مستقر خواهند شد.
 
اینکه در نهایت در توافقنامه نهایی میان دوطرف، چگونه بر این مسایل، توافق شده، مشخص نیست؛ زیرا این توافق سیاه، همچنان در تاریکی نگه داشته شده و عمدا دور از دسترس عموم، حفظ می شود.
 
با این وجود، منابع نزدیک به طالبان پیشتر گفته اند که خروج نظامیان امریکایی و پیمان هایی که امریکا با دولت افغانستان دارد، از مواردی است که مانع از دستیابی به توافق نهایی شده و مذاکرات را به درازا کشانده است.
 
آنچه از میان مواضع متناقض مقام های امریکایی می توان استنباط کرد این است که میان سیاستمداران، فرماندهان نظامی و سران جاسوسی آن کشور، اختلاف نظرهای عمیق و پیچیده ای درباره حضور یا ترک کامل خاک افغانستان وجود دارد.
 
به نظر می رسد که حتی ترامپ هم مایل است که امریکا حضور استخباراتی اش را در افغانستان حفظ کند؛ به خاطر تروریزم، به خاطر چین، به خاطر روسیه، به خاطر ایران، به خاطر منافع راهبردی امریکا در افغانستان و منطقه و... اما این خواسته در عرصه عمل با چالش های سنگینی مواجه است؛ زیرا عوامل سیا به تنهایی و بدون در اختیار داشتن یک پشتوانه قدرتمند و همیشه در دسترس از نظامیان مستقر در داخل خاک افغانستان، قادر به ادامه حضور نیستند. آنها از توان عملیاتی در میدان های نبرد برخوردار نیستند و نمی توانند به نگرانی ها یا اهداف کوتاه مدت و بلندمدت امریکا در افغانستان و منطقه، پاسخ قابل انتظار را ارائه کنند. از سوی دیگر، طالبان مخالف حضور حتی یک نظامی امریکایی در افغانستان هستند و این، کار را برای سیا دشوار می کند.
 
راه حلی که از سوی برخی استراتژيست های امریکایی برای این معضل، پیشنهاد شده، استفاده از شبه نظامیان محلی تحت امر سیا در افغانستان است؛ اما دو چالش در برابر این راهکار وجود دارد: یکی اینکه این شبه نظامیان در طول سال های گذشته، عملکردی خشن، بی رحمانه و توأم با جنایت داشته اند که به دلیل عدم پاسخگویی شان به هیچ مرجع عدلی و قضایی داخلی یا خارجی، مدام دامنه این اعمال شان را گسترش داده اند. طالبان هم از این شبه نظامیان، زخم های عمیقی خورده اند و دشمن قسم خورده آنان محسوب می شوند؛ بنابراین، بعید است حضور و حیات آنها را حتی در پوششی دیگر و در چارچوب تشکیلات رسمی امنیتی بپذیرند و حتی بیم آن وجود دارد که پس از بازگشت طالبان، عملیات انتقام جویانه و تصفیه ای خونینی از سوی آن گروه علیه این شبه نظامیان راه اندازی شود و به موج تازه ای از خشونت دامن بزند. چالش دوم این است که شبه نظامیان تحت امر سیا حتی اگر از مانع پیشگفته به سلامت عبور کنند، در میدان عمل، از توانایی لازم برای کمک به مأموریت های سیا برخوردار نخواهند بود؛ زیرا این نیروها هم به شدت وابسته به نظامیان خارجی مستقر در افغانستان هستند و با خروج آنها و سلطه طالبان، شاهرگ های تأمین مالی و تسلیحاتی شان مسدود خواهد شد.
 
با همه این احوال، تصور می شود که سیا عمیقا بر توافق سیاه امریکا و طالبان، سایه انداخته است. شاید امریکا همانند کاری که در عراق کرد، یک نیروی نظامی – جاسوسی منسجم را به بهانه حفاظت از اماکن دیپلمات خود در کابل حفظ کند و به این ترتیب، به نگرانی و اهداف مورد اشاره، رسیدگی کند؛ اما آیا این امر موجبات نگرانی و تردید طالبان درباره صداقت امریکا در قبال توافقنامه را برنمی انگیزد؟ تبعات این نگرانی و تردید روی اصل توافق و چشم انداز عملی آن چه خواهد بود؟
 
محمدرضا امینی - جمهور