نشست دوحه؛ نمایش سیاسی یک همایش مشورتی

یکی از شرکت‌کنندگان دور بعدی "نشست بین‌الافغانی" صلح افغانستان در قطر گفته است که برنامه کار این نشست به دلیل "توافقی بودن" آن در نخستین روز برگزاری آن مشخص خواهد شد.
 
عمر زاخیلوال؛ از شرکت‌کنندگان این نشست می‌گوید اجندای آن تاکنون مشخص نیست؛ اما احتمال دارد که شرکت‌کنندگان قبل از سفر به قطر برای رسیدن به نظری واحد در کابل به بحث بپردازند.
 
"نشست بین‌الافغانی صلح افغانستان" در روزهای ۷ و هشت ماه جولای، با میزبانی مشترک آلمان و قطر در دوحه برگزار خواهد شد. گفته شده ۶۰ نفر از افغانستان از جمله تعدادی از مقام‌های دولتی در آن شرکت می‌کنند؛ ولی نه به نمایندگی از دولت؛ بلکه "در حد اختیار و صلاحیت فردی ".
 
زلمی خلیلزاد گفته که این نشست گامی ضروری برای چارچوب گفتگوهای صلح درباره چهار مورد مرتبط به آن و یک گام مهم برای پیشبرد آن است.
 
گروه طالبان نیز گفته که حدود ۶۰ نفر در این نشست از "حیثیت شخصی" خود شرکت خواهند کرد.
 
با توجه به خبرهایی که پیرامون نشست بین الافغانی قطر منتشر می شود، تنها اهمیت این نشست آن است که «بین الافغانی» است؛ اگرچه اهمیت همین نکته نیز با توجه به ترکیب احتمالی کسانی که شرکت می کنند و شرکت نمی کنند، عمیقا مورد تردید است.
 
حکومت گفته است در آن شرکت نمی کند. استدلال متقنی هم ارائه نشده؛ اما ظاهرا بی اعتنایی طالبان به گفتگوی مستقیم با نمایندگان حکومت، یکی از دلایل اصلی این تصمیم می باشد.
 
سطح و صلاحیت هیأت طالبان در نشست دوحه نیز به درستی روشن نیست؛ زیرا هنوز دور هفتم مذاکرات خلیلزاد و ملا برادر، پایان نیافته و با توجه به اهمیت مسایل و نیز اشتیاق دوطرف به نهایی کردن یک توافق صلح، معلوم نیست، این دور از گفتگوها چند روز دیگر طول خواهد کشید.
 
رهبران سیاسی سرشناس هم ظاهرا تمایلی به شرکت در نشست دوحه ندارند. بنابراین، مشخص نیست هیأت ۶۰ نفری دعوت شده به این نشست را چه کسانی تشکیل خواهند داد.
 
در کنار همه اینها نداشتن یک آجندای مشخص و از پیش تعیین شده، این نشست را در حد نشست های مضحک پارلمان بی برنامه افغانستان، تقلیل می دهد. آنگونه که عمر زاخیلوال گفته، قرار است شرکت کنندگان، پیش از رفتن به دوحه، در کابل درباره دستور کار این نشست، رایزنی کنند؛ اما موضوعات اصلی هرچه باشد، نفس بی برنامگی و آشفتگی موجود پیرامون این نشست، از اهمیت سیاسی آن می کاهد و آن را در حد یک جلسه ابتدایی برای هماهنگی، فرومی کاهد.
 
سخنگوی طالبان اما پا را از این هم فراتر گذاشته و رسما اعلام کرده که در نشست دوحه قرار نیست، تصمیم بزرگی گرفته شود. او تأکید کرده که این یک نشست «مشورتی» است و طرف های شرکت کننده در آن، از نشانی «شخصی» خود در آن حضور می یابند.
 
سخنگوی ارگ هم بر نکته مشابهی تأکید کرده؛ ظاهرا به این هدف که حضور چند مقام دولتی در این نشست را توجیه کند تا نشان دهد که دولت در هر نشستی شرکت نمی کند و تا زمانی که به هدف اصلی اش یعنی گفتگوی مستقیم و مستقل با طالبان، دست نیافته، حاضر به عقب نشینی از موضع خود نیست.
 
با این حال، واضح است که نمایندگان شورای عالی صلح و برخی دیگر از مقام های دولتی، نمی توانند بدون حضور در دولت، به طور مستقل، شخصیت های مستقل و مهمی برای شرکت در نشستی درباره صلح افغانستان باشند و دولت هم آگاهانه از حضور آنها در نشست دوحه، به صورت غیرملموس، حمایت می کند.
 
با اینهمه و به رغم تأکید زلمی خلیلزاد بر اهمیت این نشست، همانگونه که سخنگویان دولت و طالبان، اذعان کرده اند، نشست دوحه، معجزه نمی کند و قرار نیست در آن، تصمیمی بزرگ و استراتژيک، اتخاذ شود.
 
تنها اهمیت این نشست، برای آلمان و قطر است که در سایه این نمایش سیاسی و همایش مشورتی می توانند جایگاه خود را به عنوان بازیگران روند صلح و سیاست افغانستان، تحکیم بخشند؛ و البته چهره های گمنام و حاشیه نشین و رانده از سیاست و قدرت در کابل نیز هدف مشابهی را دنبال می کنند، بدون آنکه عملا صلاحیتی قابل اعتنا برای تصمیم گیری و تعیین نقشه راه صلح و جنگ داشته باشند.
 
علی موسوی – خبرگزاری جمهور