از اولویت صلح تا اهمیت انتخابات؛ امنیت یا دموکراسی؟

زلمی خلیلزاد؛ نماینده امریکا در روند صلح افغانستان می‌گوید "صلحی که باعث ایجاد ثبات سیاسی در افغانستان شود، اولویت است. افغان‌ها قبل از همه چیز خواهان صلح هستند."
 
او در توییتر خود گفته است صلح خواهی نباید تاثیری بر افغان‌ها در برگزاری انتخابات ریاست جمهوری معتبر داشته باشد. روند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باید ادامه یابد، همانند برنامه صلحی که افغان ها شایسته آن هستند.
 
ششمین دور مذاکره طالبان و آمریکا روز چهارشنبه اول مه، در قطر برگزار شد و بعد از هفت روز نشست رو در رو، دو طرف اعلام کردند که به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند.
 
در روزهای که نشست صلح در قطر ادامه داشت طالبان چندین حمله خونین را در افغانستان انجام دادند.
 
با همه این تنش‌ها به نظر می‌رسد دوطرف تا حد زیادی، اختلاف ‌نظر جدی خود را حل کرده‌اند.
 
گفته شده طالبان نگران نحوه ادغام دولت افغانستان به امارات اسلامی و یا حل شدن امارات اسلامی در دولت افغانستان هستند.
 
به این ترتیب، کاملا واضح است که یکی از مباحث محوری و مهم نشست های صلح امریکا و طالبان در قطر، سرنوشت سیاسی آینده افغانستان و ترکیب دولتی است که از رهگذر صلح با آن گروه، شکل خواهد گرفت.
 
پیش بینی می شود که یکی از مسایل مهم در این زمینه، لزوم عقب نشینی طالبان از مدعای احیای «امارت اسلامی»‌ آنگونه که در زمان سلطه آن رژيم بر افغانستان، شاهد بودیم، می باشد. امریکا نمی خواهد نام دولت آینده افغانستان «امارت اسلامی»‌ باشد؛ اما این امر لزوما به آن معنا نیست که بخش اعظم قدرت سیاسی آینده را طالبان قبضه نخواهند کرد.
 
به بیان دیگر، صرف نظر از اینکه چه نامی بر نظام سیاسی آینده افغانستان گذاشته خواهد شد، قدر مسلم این است که واشنگتن با نمایندگان طالبان بر سر ماهیت دموکراتیک نظام افغانستان، چانه زنی نمی کند؛ زیرا دموکراسی سال هاست که از دستور کار اولویت های استراتژيک امریکا و هم پیمانانش در افغانستان خارج شده است.
 
در سال های پیش، تصور می شد که استقرار دموکراسی در برنامه های واشنگتن و ناتو برای افغانستان، جای خود را به تأمین امنیت و مبارزه با تروریزم داده باشد؛ اما زمانی که روند گفتگوهای مستقیم صلح میان امریکا و طالبان کلید خورد، مشخص شد که حتی مبارزه با تروریزم هم دیگر اولویت ندارد؛ زیرا بربنیاد دیپلماسی کاخ سفید که مبتنی بر ارزش گذاری اقتصادی برپایه قاعده سود و زیان مالی است، می توان با تروریست ها نیز دور میز صلح، همزبان شد و درباره دستیابی به یک توافق صلح با آنها گفتگو کرد.
 
در چنین شرایطی، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری که از لوازم ناگزیر مردم سالاری و مشارکت آزادانه و آگاهانه مردم در تعیین سران سیاسی خویش است، به سادگی از اولویت خارج می شود و جای آن را تلاش های صلح با گروهی می دهد که هیچ اعتقادی به دموکراسی ندارد و صرفا به تصاحب قدرت از راه زور و با استفاده از خشونتی عریان و مرگبار و حد اکثری می اندیشد.
 
در رفتارشناسی امریکای سال ۲۰۰۱ که مدعی ایجاد دموکراسی و دولت – ملت سازی و اعطای آزادی و استقرار ارزش های دموکراتیک و احیای آزادی های اساسی و تأمین حقوق انسانی و عادلانه مردم افغانستان بود با امریکای سال ۲۰۱۹ که زانو به زانوی طالبان، طرح نظام سیاسی آینده افغانستان را می ریزد؛ نظامی که هیج تضمینی برای ماهیت مشروع و دموکراتیک آن وجود ندارد، به نکته ها و نتایج حیرت انگیزی می رسیم. این همان چیزی است که در یک تعبیر ساده می توان به آن «بازی منافع» نام داد.
 
ابرقدرت ها احمق نیستند تا با سرمایه و سلاح و سرباز خود، برای ملت های دیگر آزادی و دموکراسی هدیه کنند. آنها به دنبال سلطه بر سرنوشت ملت ها هستند تا منافع شان را تأمین کنند.
 
این‌گونه است که اکنون صلح بر انتخابات در افغانستان ترجیح داده می شود و به جای اهمیت انتخابات و دموکراسی، این اولویت صلح به منظور تأمین امنیت است که به هدف اصلی و اول تبدیل می شود.
 
با این حال، به عنوان نکته آخر باید اذعان کرد که بازی منافع امریکا و هم پیمانانش در افغانستان، دیروز با دموکراسی و امروز با امنیت، نباید مانع از دیدن این حقیقت شود که دولت مسلط بر کابل، نه به دموکراسی باور دارد و نه به صلح؛ تنها امر مهم برای آن، این است که بتواند بقای قدرت و سلطه آن را تضمین و تأمین کند و در حال حاضر، این مهم از مسیر انتخابات، میسر است. به همین دلیل، کابل خود به مانعی در برابر صلح، بدل شده و این امر را با تظاهر ریاکارانه به دموکراسی و اصرار بر برگزاری انتخابات دنبال می کند.
 
علی موسوی - جمهور