آنچه باید درباره کتاب "بازسازی آبدات تاریخی افغانستان" بدانیم

آبدات تاريخي و آثار باستاني افغانستان هميشه مورد توجه علاقه‌مندان به تاريخ افغانستان و جهان بوده است، کشور عزيزمان که قدامتي به بلنداي تاريخ را در بر دارد گنجينه‌يي از آثار زيبا و ماندگار باستاني است.
آبده‌هاي تاريخي مهم‌ترين نشانه‌هاي تمدن هر ملت به شمار مي‌آيند، نشانه‌هايي که قدمت و صلابت آنان، نمادي از اصالت و استواري صاحبان اصلي آن‌هاست؛ چرا که نمادي از انديشه‌ها، آداب و رسوم، روابط و تعاملات مردم در طول ساليان متمادي است. از اين روست که هرچه بر قدمت آبده‌هاي تاريخي يک کشور‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزوده مي‌شود، آن بنا ارزشمندتر مي‌شود، مردم قدمت يک مکان و يا اثر تاريخي را نمادي از هويت خويش مي‌دانند. با اندک توجه به ميراث فرهنگي بشر در سراسر جهان، مي‌توان دريافت که اقوام بزرگ و پرآوازه‌ي تاريخ، شهرها و آثاري بزرگ به يادگار گذاشته‌اند. لذا لازم است در جهت حفاظت، نگهداري و احياي مجدد آبده‌هاي تاريخي‌ تلاش نماييم.
با همين درک، رئيس‌جمهور جمهوري اسلامي افغانستان مشتاقانه در مسير بازسازي هويت تاريخي و رشد نظام ساختمان‌سازي، اولين گام خويش را گذاشت و مسؤوليت خطير بازسازي قصر دارالامان را بدوش وزارت شهرسازي و مسکن قرار داد.

کشور عزيز ما افغانستان با بيش‌ترين آسيب‌پذيري در عرصه‌هاي مختلف،‌ در جريان بيش از دو دهه جنگ و بحران، بيشتر نيازمند بازسازي دوباره است، که در اين مدت آبدات تاريخي نيز دست‌خوش جنگ بوده و تا حدودِ زيادي تخريب‌شده‌اند، در حال حاضر با روي کار آمدن نيروي جوان و کارآمد، دولت بر آن شده تا توجه بيشتري به اين مهم داشته و تصميم به بازسازي و بهسازي آن‌ها بگيرد.

بدون شک بهسازي و مرمت آبدات تاريخي يکي از وظايف اساسي هر دولت جهت حفظ و بقاي هويت ملي و تاريخي‌شان هست. آبدات تاريخي کشورها نماد پيکره‌ي استوار و بر افراشته‌ي تاريخ پر افتخار زيستن نياکان ما در برهه‌هاي مختلف زمان است. قصر دارالامان که با اسلوب معماري اروپايي، در دوره‌ي پادشاهي امان‌الله خان ساخته شد، بعد از سپري شدن يک قرن هنوز هم از آثار ارزشمند معماري کشور ماست. اين بنا که شاهد بسياري از رويدادهاي تاريخي يک سده‌ي اخير افغانستان است، طي ساليان متمادي در اثر جنگ‌هاي داخلي و فرسايشات طبيعي، آسيب زيادي ديده است.

در سال‏های 1395 و 1396 تیمی متشکل از جوانان با انگیزه و متخصص با حمایت‏های رییس جمهور محترم تشکیل دادم که ظرف مدت یک سال با تمام کمبودها و محدودیتها وکارشکنی‏های بعضی از نهادهای خارجی اسناد و مدارک اولیه حدود 100 آبده تاریخی  از جمله  قصر دارالامان و مسجد پل خشتی و 5 پروژه بزرگ در سراسر کشور  را تهیه نموده و برای اولین بار تیمی کاملا افغانی برای بازسازی و نقشه سازی آبدات تاریخی بر اساس استاندارهای بین‏المللی ایجاد شد و دو سال تمام با صرف هزینه های بسیار و برگزاری کلاسهای آموزشی آماده خدمتگزاری به وطن شده و هر کدام در رشته تحصیلی خود متخصص به تمام معنا گردیدند.

تشکیل این تیم جوان و مقتدر واکنش‏های زیادی را در جامعه خصوصا متخصصین بوجود آورد. این تیم رقیب بسیار جدی برای مؤسسات خارجی شد که متاسفانه دشمنی های بسیار زیادی با این تیم از سوی بعضی نهادهای خارجی که در بخش بازسازی آبدات تاریخی کار میکنند شد اما با حمایت های رییس جمهور به جایی نرسید.

در سال‌هاي گذشته، طرح‌هاي زيادي توسط شاروالي و ارگان‌هاي مختلف ديگر براي ترميم قصر دارالامان به رياست جمهوري ارائه شد و چندين بار اقدام به بازسازي قصر دارالامان صورت گرفت. اما متأسفانه به دلايل مختلفي اين کار عملي نشد، تا بالاخره در ابتداي ماه حوت سال 1394، به پيشنهاد داکتر سیدضیا حسینی و وزیر پیشین شهرسازی آقای سعادت نادری، طرحي با نگاه به کارهاي گذشته‌ي وزارت شهرسازي و مسکن تهيه شد و مورد قبول مقام رياست جمهوري اسلامي افغانستان قرار گرفت. نهايتاً در جلسه‌ي مورخ، 24/12/1394، طرح بازسازي قصر دارالامان، مورد تأييد کابينه‌ي جمهوري اسلامي افغانستان قرار گرفت و کار اجرايي آن در دهم جوزاي 1395 خورشيدي آغاز شد.

بعد از دو سال کار شبانه روزی روی  اسناد و نقشه‏ های بیش از 100 پروژه، اولین پروژه که همان قصر زیبای دارالامان می باشد تهیه شد. اين نوشتار حاصل دست‌آورد جمعي از تيم متخصصان قصر دارالامان و انجنيران و مهندسان وزارت شهرسازي و مسکن، پيرامون روش‌ها و روند بهسازي، ترميم و بازسازي قصر دارالامان است که مسؤوليت تهيه و تنظيم آن به عهده‌ي اينجانب بوده است.
این کتاب از محموعه 5 جلدی است که در آینده ای نزدیک جلدهای دیگر آن به چاپ خواهد رسید.

اين اثر، در پنج فصل تدوين شده است،
در فصل اول مطالبي در ارتباط با بهسازي، ترميم و بازسازي آبدات تاريخي و بناهاي قديمي گنجانده شده است.
 فصل دوم بيشتر به مطالعات و بررسي تاريخي، پيرامون قصر دارالامان پرداخته است.
 در فصل سوم، فعاليت‌هاي اجرايي تيم‌هاي کاري قصر دارالامان و طرح و پيشنهادهايي در ارتباط به چگونگي ترميم و بازسازي قصر، آمده است.
فصل چهارم، خلاصه‌ي گزارشي‌ست از بررسي و مطالعات پيرامون ديگر پروژه‌ها، نظير مسجد پل‌خشتي، مسجد جامع هرات و...
 فصل پنجم معلوماتي در ارتباط مهم‌ترين بازديدها و خلاصه‌يي از زندگي‌نامه‌ي مسؤولين، متخصصين و کارمندان فعال در پروژه را در بر دارد. در آخر کتاب هم، بخش کوتاهي به ثبت تصاوير مختلفي از قصر دارالامان اختصاص يافته است.

جا دارد در اينجا از مقام عالي رياست جمهوري، داکتر محمد اشرف غني بخاطر شروع اين پروژه، براي پشتيباني از من و تيم متخصصين پروژه‌ي قصر دارالامان تشکر کنم.
و نيز از تمام متخصصين و مهندساني که به هر نحوي در تهيه‌ي اين اثر همکاري نمودند از جمله، ديپلوم مهندس نعمت، آقاي سرمحقق فاضل شريفي، جناب ديپلوم انجنير پشتون مشاور ارشد رئيس جمهور،  وسيع الله فقيري، اعضاي محترم کميته‌ي ارشد تخنيکي خصوصا انجنير سيد فريد سوما، مهندس عبدالاحد عباسي، حميدالله محمدي، مرتضی اکبری، ممتازحسین یعقوبی، ناصر یونسی و دگروال ضمیر و تمام اعضاي تيم متخصصين قصر دارالامان خصوصاً سرگروپ‌هاي محترم تشکر مي‌کنم.
همچنين لازم به ذکر است نقشه‌ها و محاسبات آورده شده در این کتاب جنبه‌ی تأييدي و تکميلي ندارد و به عنوان
نمونه آورده شده است.

در پايان خوشحالم که تا اين پایان سال 1396 بيش از 80 فيصد نقشه‌ها تکميل و بخش اعظم کارها و فعاليت‌هاي خطرناک پروژه، بدون حتی یک زخمی به اتمام رسيده است و مي‌توانم به جرأت بگويم که براي اولين بار تيم جوان و پرکار افغانستاني توانستند با کمترين هزينه و بيشترين کار قصر دارالامان را تکميل نمايند و نیز جای بسی خوشی است که در اين پروژه براي اولين بار 25 فيصد کارمندان و انجنيران را خانم‌ها تشکيل داده اند.
برای تهیه این کتاب می توانید به انتشارات خراسان به آدرس کابل- روبروی تخنیک ثانویه انتشارت خراسان قدیم مراجعه نمایید 0788808585-0799476271

داکتر سيدضيا حسيني
مشاور اسبق  وزارت شهرسازي و مسکن
مدير پروژه‌ی بازسازي قصر دارالامان و 14 پروژه ملی افغانستان