خروج امریکایی‌ها؛ نگرانی کابل، رضایت طالبان

ارگ ریاست جمهوری در واکنش به تصمیم دونالد ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان گفته است که این اقدام بر روند تامین امنیت افغانستان تاثیر نخواهد داشت.
 
به باور ارگ، این نگرانی در سال ۲۰۱۴ "به شدت بیشتری" مطرح بود و در آن زمان تحلیل این بود که با خروج بیش از صدهزار نیروی خارجی "افغانستان به دست شورشیان خواهد افتاد."
 
ارگ تاکید کرده که نیروهای امنیتی، این تحلیل را "غلط ثابت کردند" و از تمامیت ارضی و مردم افغانستان به شجاعت دفاع کردند.
 
ریاست جمهوری تاکید کرده که در چهار سال و نیم سال گذشته... نیروهای زمینی و هوایی "روز به روز قوی‌تر" شدند.
 
ترامپ اعلام کرده که شمار قابل توجهی از نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج خواهد کرد. پیشتر آقای ترامپ خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را نیز اعلام کرده بود.
 
امریکا در افغانستان حدود ۱۴ هزار نظامی دارد که طبق گزارش‌ها، نیمی از آنها خارج خواهند شد.
 
نکته اول این است که خروج نظامیان امریکایی همان گونه که ارگ ریاست جمهوری نیز تصریح کرده است، هیچ تأثیری روی امنیت افغانستان نخواهد گذاشت؛ زیرا اصولا نیروهای امریکایی به منظور تأمین امنیت افغانستان در اینجا حضور ندارند و رفتن یا ماندن آنها نمی تواند تأثیری روی بدتر یا بهتر شدن امنیت داشته باشد.
 
امریکایی ها اهداف و منافعی در افغانستان و منطقه دارند که اگر نگوییم تحقق آنها منوط به وجود و استمرار ناامنی و بی ثباتی و جنگ است، دست کم، ربطی به بهبود ثبات و امنیت افغانستان ندارد.
 
از سوی دیگر، این انتظار که امریکایی ها باید در قبال امنیت افغانستان، احساس مسؤولیت کنند نیز عمیقا بی بنیاد است؛ زیرا امریکایی ها احمق نیستند که به خاطر امنیت افغانستان، جان خود را به خطر اندازند. آنها در صورتی این کار را خواهند کرد که احساس کنند، بدون استقرار امنیت، نمی توانند به اهداف خود دست پیدا کنند؛ ارتباطی که دست کم تاکنون، قابل مشاهده نبوده است.
 
با این وصف، در ادامه، نمی توان با دیدگاه ارگ، موافق بود؛ زیرا پس از سال ۲۰۱۴ که سال کاهش قابل توجه نیروهای امریکایی و خارجی پس از انتقال کامل مسؤولیت جنگ به نیروهای امنیتی افغانستان بود، امنیت نه تنها بهبود نیافت؛ بلکه سیر ناامنی و جنگ و خشونت و تقویت تروریزم و تضعیف نیروهای امنیتی که از سال ها پیش آغاز شده بود با سرعت و شدت بیشتری ادامه پیدا کرد و همین روند موجب شده که بر بنیاد ارزیابی ها، هم اکنون نزدیک به نیمی از خاک کشور از سیطره دولت خارج شود و در اختیار تروریست های مسلح قرار بگیرد.
 
از سوی دیگر، برخلاف موضع ارگ ریاست جمهوری، نیروهای زمینی و هوایی کشور نیز نه تنها روز به روز قوی تر نشده اند؛ بلکه چه بسا تضعیف نیز گشته اند؛ زیرا با وجود اعطای چند هلیکوپتر و هواپیمای جنگی قدیمی و غیر استراتژيک به نیروهای امنیتی، این نیروها هم در جنگ های میدانی و منظم و هم در عملیات هوایی، آسیب پذیرتر شده و افزون بر سقوط مکرر هلیکوپترهای ارتش، ده ها هزار نیروی امنیتی هم طی چهار و نیم سال گذشته کشته شده اند. این در حالی است که آمار دقیقی از میزان زخمی ها و نیز تعداد افرادی که ترک وظیفه می کنند، وجود ندارد و حتی هیچ عددی از شمار نیروهای امنیتی و مسلح کشور، ارائه نمی شود.
 
در چنین شرایطی، خروج نظامیان امریکایی، تصمیمی نیست که کابل از آن، خوشنود و راضی باشد؛ زیرا اشرف غنی، در آغازین ماه های ریاست جمهوری خود، بارها از امریکا خواسته بود تا دست به کاهش نیروهای خود در افغانستان نزند و هر بار نیز که امریکا نیروهای بیشتری به افغانستان، گسیل می داشت، کابل به گرمی از آن استقبال کرد. با این وجود، آیا بازهم می توان موضع تازه ارگ را باور کرد؟
 
روشن است که ارگ، به شدت نگران است و از اینکه امریکا به مرور افغانستان را ترک کند و در اوج جنگ و خشونت و تهدید و ناامنی و بحران آن را تنها بگذارد، عمیقا ناامید و ناخوشنود است. این در حالی است که در مقابل، این طالبان است که از این تصمیم ترامپ خوشحال و راضی خواهد بود؛ زیرا خروج نیروهای خارجی از افغانستان، از پیش شرط های اصلی صلح آن گروه با امریکا محسوب می شود و چه بسا امکان دارد که تصمیم تازه ترامپ، بخشی از توافق پشت پرده خلیلزاد با نمایندگان طالبان باشد و زمینه را برای روی کار آوردن یک رژيم طالبانی آماده کند. از این منظر نیز بازهم این ارگ است که در مقام بازنده و شکست خورده، منفعلانه فقط تماشاگر بازی های امریکا و طالبان است.
 
محمدرضا امینی - جمهور