به گزارش خبرگزاری جمهور، اسکات وردن، پژوهشگر برجسته امریکایی و مدیر پیشین برنامه‌های افغانستان و آسیای مرکزی در مؤسسه صلح ایالات متحده (USIP)، در مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن تایمز که روز یکشنبه ۱۱ می ۲۰۲۵ منتشر شد، از استراتژی چین برای تسلط بر منابع کمیاب زمینی افغانستان خبر داد. او هشدار داد که این اقدام می‌تواند نفوذ منطقه‌ای پکن را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
وردن با انتقاد از تصمیم دولت دونالد ترامپ برای تعطیلی USIP، این اقدام را «هدیه‌ای» به چین توصیف کرد که قدرت نرم ایالات متحده را در سطح جهانی تضعیف می‌کند. او معتقد است که این تصمیم، به‌ویژه در خاورمیانه و آسیای مرکزی، راه را برای گسترش نفوذ چین و روسیه هموار خواهد کرد.
به گفته وردن، چین از طریق ابتکار «کمربند و جاده» سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زیرساخت‌های پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی انجام داده و اکنون افغانستان را به عنوان حلقه‌ای کلیدی برای اتصال منافع خود در این مناطق هدف قرار داده است.
منابع کمیاب زمینی افغانستان، که هنوز به طور کامل استخراج نشده‌اند، از اولویت‌های اصلی چین برای تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی‌اش در منطقه به شمار می‌روند. این عناصر در صنایع پیشرفته، از جمله تولید باتری‌های الکتریکی و فناوری‌های نظامی، کاربرد حیاتی دارند.
وردن تأکید کرد که USIP، علی‌رغم چالش‌های موجود، نقش مهمی در همکاری با شهروندان و رهبران سیاسی افغانستان ایفا کرده بود تا از نقض حقوق بشر و گسترش تروریسم تحت رژیم طالبان جلوگیری کند.
او افزود که برنامه‌های این مؤسسه در مقایسه با ابتکارهای دولتی ایالات متحده، به مراتب کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر بودند و به ثبات منطقه‌ای کمک می‌کردند.
تعطیلی USIP، که به گفته وردن نشانه‌ای از تغییر در سیاست خارجی امریکا در افغانستان است، می‌تواند خلأ قدرت را در منطقه ایجاد کند و به چین فرصت دهد تا نفوذ خود را گسترش دهد. او این اقدام را بخشی از رقابت ژئوپلیتیکی گسترده‌تر برای تسلط بر آسیای مرکزی و خاورمیانه دانست.
وردن همچنین به سرمایه‌گذاری‌های چین در بخش‌های تجارت، انرژی و زیرساخت در آسیای مرکزی اشاره کرد و گفت که پکن با بهره‌برداری از منابع افغانستان، به دنبال تحکیم جایگاه خود به عنوان یک قدرت منطقه‌ای است.
این در حالی است که ایالات متحده با کاهش حضور خود در منطقه، ممکن است فرصت‌های استراتژیک را به رقبای خود واگذار کند.
اظهارات وردن در حالی مطرح می‌شود که رقابت برای منابع کمیاب زمینی در سطح جهانی شدت گرفته است. افغانستان با دارا بودن ذخایر عظیم لیتیوم، کبالت و دیگر عناصر کمیاب، به یکی از کانون‌های توجه قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. در این میان، کاهش فعالیت‌های ایالات متحده در منطقه می‌تواند به معنای عقب‌نشینی از این رقابت استراتژیک باشد.
کارشناسان معتقدند که چین با استفاده از ابتکار «کمربند و جاده» و سرمایه‌گذاری‌های کلان، نه‌تنها به دنبال منابع طبیعی است، بلکه قصد دارد شبکه‌ای از وابستگی‌های اقتصادی و سیاسی در منطقه ایجاد کند. این موضوع می‌تواند پیامدهای بلندمدتی برای توازن قدرت در آسیای مرکزی و خاورمیانه داشته باشد.
خبرگزاری جمهور- امور بین الملل
