با این وجود، مشکل کمبود تشناب در سطح شهر کابل عمومیت دارد. شهرداری کابل نیز موجودیت این مشکل را می‌پذیرد. اما دیده می‌شود که برنامه موثر برای رفع این مشکل ندارد.

از پیاده‌رو سرک پوهنتون/دانشگاه درساحه کارته چهار کابل عبور می‌کردم که دعوای لفظی چند مامور ترافیک با یک عابر پیاده که دانشجو به نظر می‌آمد توجهم را به خود جلب کرد. ماموران با زبان نرم و درعین حال سخره‌آمیز عابر را نصیحت می‌کردند؛ اما وی برعکس با زبان تند و چهره‌ی حق به جانب، ماموران ترافیک را مقصر می‌خواند.

با اندکی دقت فهمیدم وقتی عابر پیاده در گلدانِ پیاده‌رو رفع حاجت می‌کرده از سوی ماموران ترافیک به باد انتقاد گرفته شده است؛ عابر که پسانتر خودش را برایم "اشرف غنی" معرفی کرد گفت که وقتی ضرورت شدید به رفع حاجت داشته، مکان مناسبی را پیدا نتوانسته، در"فضای باز" رفع حاجت کرده است.

رفع حاجت در فضای باز

رفع حاجت درفضای باز، پیش از این در بسیاری مناطق به ویژه روستاهای افغانستان به دلیل نبود تشناب تقریباً یک امر عادی بود؛ اما امروزه با پیشرفت سطح فرهنگ مردم، این کار محدود شده و نوع بی ادبی یا ضعف فرهنگی محسوب می‌شود.

اما؛ درشهرهای افغانستان به ویژه شهرکابل مردم هنوز هم با چنین مشکلی مواجه‌اند. کمبود تشناب و نبود مکان‌های امن برای رفع حاجت در شهر شش میلیونی مثل کابل به یک معضل بزرگ اجتماعی تبدیل شده‌است.

باشندگان این شهر به ویژه مسافران، زنان و کودکان به شدت از این ناحیه رنج می‌برند.

"اشرف غنی"، ماجرای دعوای لفظی‌اش با ماموران ترافیک را برایم توصیف کرد و گفت که از چهار ‌راه دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی در مربوطات ناحیه نهم شهرکابل تاکوته‌سنگی و کارته چهار درجستجوی تشناب بوده؛ اما قادر به یافتن آن نشده است. او سرانجام از روی ناچاری در" فضای باز" رفع حاجت کرده که از سوی ماموران ترافیک نیز به سخره گرفته شده است.

‌هرچند، احساس می‌شود اکثر افرادیکه در"فضای باز" رفع حاجت می‌کنند بنا بر بیگانگی و خو نگرفتن با فرهنگ شهری و شهرنشینی و یا از سربی پروایی به نظافت شهری نیست.

این باشنده کابل نیز می‌گوید، با آنکه از رفع حاجت در فضای باز شدیدا احساس شرم کرده؛ ولی از روی ناچاری به چنین کاری مبادرت ورزیده است.

اشرف، نبود تشناب‌های شهری را درکابل مشکلی خواند که تمام باشندگان این شهر بزرگ به شدت از این ناحیه رنج می‌برند و نیز این کار در بسیاری موارد مشکل ساز است.

کبود تشناب‌های شهری و خشونت ساختاری علیه زنان

علاوه براین سیما ثمر رییس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر باری، کلیتِ کمبود تشناب‌های شهری و کمبود تشناب‌های ویژه‌ی زنان در کابل را خشونت ساختاری علیه زنان عنوان کرده بود.

بانو ثمر گفته بود که در اکثر ایستگاه‌های عمومی ترافیک، تشناب‌های ویژه زنان وجود ندارد و بانوان در شهر کابل از این ناحیه با مشکلات جدی روبرو هستند.

کمبود تشناب های شهری ویژه زنان، رفت و آمد بانوان را در سطح شهر کابل به حداقل رسانده و سیمای/ صورت ظاهری این شهر را نیز مردانه کرده است. بسیاری از فعالان زن، مشکل یاد شده را خشونت بزرگ ساختاری بر علیه زنان در سطح شهرکابل می‌دانند.

تنها 32 باب تشناب شهری در کابل وجود دارد

با این وجود، مشکل کمبود تشناب در سطح شهر کابل عمومیت دارد. شهرداری کابل نیز موجودیت این مشکل را می‌پذیرد. اما دیده می‌شود که برنامه موثر برای رفع این مشکل ندارد.

نرگس مومند سخنگوی شهرداری کابل در این مورد به خبرگزاری جمهور گفت که تنها 32 باب تشناب شهری در نواحی مختلف شهرکابل ساخته شده‌اند و قرار است شش باب تشناب دیگر هم در آینده نزدیک به این شمار افزوده شود.

خانم مومند تایید کرد که برنامه‌های کلانی برای رفع کامل این مشکل در شهرداری کابل تا اکنون روی دست گرفته نشده است.

بر اساس ارقام رسمی 5 و نیم میلیون نفر جمعیت شهر کابل تخمین شده است. این رقم، افرادی که روزانه به شهرکابل رفت و آمد دارند و یا افرادی که موقتا در کابل مسکن گزین هستند را شامل نمی‌شود که حدود 2 میلیون نفر تخمین زده می‌شود.

بنا بر این، ساخت یا موجودیت 32 تشناب (برای هر 2صدهزار نفر یک تشناب) در سطح شهری با چنین جمعیتی به هیچ وجه کافی نیست.

با این وجود، باشندگان شهر کابل منتظر حل این چالش‌اند؛ اما دیده شود که این مشکل چه زمانی و با چه میکانیزمی از سوی مسوولان ذیربط دولتی حل خواهد شد.

عبدالجلیل سروش- خبرگزاری جمهور