حکومت صلاحیت برکناری استادعطا را ندارد/ قصد دارم نامزد انتخابات 2019 شوم / تنها راه حل، ختم حکومت وحدت ملی است

انورالحق احدی رییس جبهه نوین ملی افغانستان است. آقای احدی در دو دور حکومت قبلی تحت رهبری حامدکرزی، در سمت های مختلف حکومتی از جمله در بانک مرکزی، وزارت مالیه و وزارت تجارت و صنایع  ایفای وظیفه کرد.
با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، او سمت دولتی را به عهده نگرفت بلکه نهاد سیاسی را به نام جبهه نوین ملی تشکیل داده ومنتقد حکومت شد.
 
تشکر آقای احدی که وقت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور گذاشتید؛ از یک سو روح و روان مردم خسته است و از سویی هم، حکومت نتوانسته فضای امیدوار کننده ای را به وجود آورد، دیدگاه شما نسبت به وضعیت جاری چیست؟
تشکر! خب پالیسی امنیتی حکومت، یک رابطه بسیار نزدیک با پالیسی ناتو و به خصوص امریکا دارد. آقای ترامپ در بخش افغانستان یک پالیسی جدیدی را مطرح کرد که کمک نظامی را افزایش داده است و این در واقع خطری بود. یکی از دلایلی که طالبان مذاکره نمی کنند این است که حکومت ممکن است که ضعیف شود و یاهم سقوط کند...
برخی اوقات معلوم می شود که امریکا تقریبا حالتی به خود میگیرد که مسایل افغانستان راه حل نظامی دارد. باور ندارم که امریکا بتواند این مشکل را از راه نظامی حل کند. باورم نمی شود که طالبان را بتواند شکست دهد و یک کشور آرام مطابق به میل خود بسازد. مثل اینکه در سال 2001 و 2002 ایجاد کرد و طالبان را شکست داد. فعلا نمی تواند طالبان را شکست قاطع دهد.

حالا باید کمی در این میان، راه حل های سیاسی جستجو شود، راه حلی که طالبان هم گذشت کنند و حکومت افغانستان هم گذشت کند. کنفرانس کابل برگزار شد، حکومت پلان صلح را پیشنهاد کرد؛ تا جایی که من در جریان هستم چیزی که محسوس شد این بود، حکومت افغانستان کوشش دارد که برای دنیا بگوید که طالبان یک تروریزم جهانی است، یک پدیده ای است که نه تنها افغانستان بلکه دیگر کشورها را هم تهدید می کند. افغانستان در خط اول جنگ قرار دارد باید که دنیا به افغانستان کمک کند تا تروریزم را شکست دهد.
جهان تا اندازه ای، استدلال افغانستان را قبول دارد ولی چیزی که من در حکومت ندیدم، پیشنهاد جدید است،

حکومت هیچ طرح جدیدی ندارد که طالبان را وادار به میز مذاکره کند.
هر روز از گستردگی جنگ و خشونت به فغان رسیده ایم، حملات تروریستی بیشتر شده است. حکومت اگر با طالبان به موافقه برسد، جابجایی طالبان در نظام سیاسی مشکل نیست اما مشکل، حل سیاسی است که موافقه شود.
پیشنهاداتی که حکومت تهیه کرده، پلان قوی و عملی نیست که بتواند پروسه صلح را تحقق ببخشد ولی امیدوار هستم که حکومت بتواند یک پلان صلح پرمحتوایی برای جامعه جهانی و مردم افغانستان پیش کند.
 
طالبان یک پدیده به نام مخالف مسلح افغانی است یا تروریزم جهانی؟
مخالفان مسلح به این معنی است که گروهی آرزوهای سیاسی دارند تا در حکومت باشند ولی متاسفانه از وسایل تروریستی استفاده می کنند، به این اساس یک قسمتی کارکرد آن ها با ترویزم تعلق دارد. مثلا حمله پیش روی وزارت داخله و حمله تروریستی که بر کانتیننتال صورت گرفت و سایر حملات، این ها حملات تروریستی است. ولی طالبان شاید مثل گروه تروریستی داعش نباشند، آن ها خواسته های سیاسی دارند.

دو ونیم سال قبل که در دوحه دیدیم، سه خواسته داشته اند: یکی خروج نظامیان ناتو از افغانستان، دوم تشکیل حکومت موقت و سوم هم تعدیل قانون اساسی.
طالبان اما این سه شرط شان را تاکنون توضیح نداده اند ولی گفته اند اگر این سه شرط قبول شوند، طالبان مذاکره می کنند تا جزو حکومت یا اپوزیسیون فعالیت داشته باشند و طبعا در آن صورت از حملات تروریستی دست خواهند کشید.

واقعیت این است که حکومت به جهانیان، طالبان را چطور معرفی می کند؟ امریکا یک بار طالبان را گفت که با این گروه مشکل ندارد هدف آن، این بود که طالبان صلح می کند، اما با تروریست صلح نمی شود. خواهشات گروه طالبان موقف در حکومت نیست، بلکه فرق دارد. این که حالا چی می شود، وقتی حکومت قهر باشد و مردم افغانستان از طالبان ناراحت باشد، حق دارند.
 
آقای احدی! حکومت وحدت ملی، آرام آرام به چهار سالگی خود میرسد، در این چهار سال کارکرد و مشروعیت این حکومت را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من، حکومت بر اساس قانون اساسی تشکیل نشده است. طبعاً مشروعیت آن خدشه دار شده است. کارکرد حکومت طوری نبود که زندگی مردم بهبود یابد. اقتصاد و امنیت نسبت به سال های گذشته، بدتر شده است. گزارش هایی را خوانده ام که حکومتداری افغانستان خراب شده، هفته قبل افغانستان در رژیم های زورگوی جهان قرار گرفت. حکومت عوام فریبی می کند، به مردم می گوید که با فساد مبارزه می کند اما برعکس، در حالی که فساد از بین نرفته، بلکه با اشکال مختلف گسترش یافته است.

گزارش های بین المللی ثابت ساخته که افغانستان فاسدترین کشور در جهان است. به این اساس مشروعیت حکومت پایین است. اختلافات داخلی حکومت، مشروعیت این نظام را بیشتر تضعیف کرده است. فعلا مشروعیت به حدی ضعیف شده که برخی ولایات فرامین حکومت را قبول نمی کنند. حکومت وقتی یک مامور عادی را برکنار می کند، او مامور کنار نمی رود و باید به وی امتیاز دهد. کار والی سمنگان همینگونه صورت گرفت. به این اساس فکر میکنم حکومت محبوبیت و مشروعیت اش بسیار کاهش یافته است. نتیجه این بود که حکومت وحدت ملی مکانیزم بدی برای حکومتداری بوده است. مسوولیت آن به حکومت وحدت ملی تعلق دارد که نه محبوبیت دارد و نه هم مشروعیت.
 
در این اواخر، حرف و حدیث هایی از تداوم حکومت وحدت ملی سخن به میان می آید، شما هم با این حرف ها باورمند هستید که عمر حکومت دوام خواهد کرد؟
من باور ندارم که کسی حتی به جرأت پیشنهاد کند که عمر حکومت ادامه یابد و کسی آن را قبول کند. تا جایی که با جامعه بین المللی ارتباط دارم، تداوم عمر حکومت وحدت ملی برای جهان قابل قبول نیست و برای مردم افغانستان هم پذیرفتنی نیست.

در صورتی که حالت نظامی و امنیتی بسیار خراب شود، ممکن است که تغییراتی به وجود آید، اما باور ندارم که حتی کسی به حکومت موقت هم اهمیت بدهد چون موافقت بر تشکیل حکومت موقت، سخت است. البته حکومت هم تداوم کار خود را رد کرده و جهان هم دوام این حکومت را رد کرده است. برای هیچ کسی دوام حکومت ممکن نیست.
 
اینجا یک باریکی است که ارتباط به دوام حکومت دارد. فاصله زمانی میان دو انتخابات بسیار کوتاه است. انتخابات پارلمانی و انتخابات ریاست جمهوری، دو امری که ظاهرا در یک سال تحقق یابد، بازهم این مسئله به دوام حکومت کمک نخواهد کرد؟

مسئله برگزاری انتخابات، مسئولیت حکومت است و ملامت است که انتخابات را به وقت برگزار نکرد؛ یا از قصد و یاهم از بی کفایتی. انتخابات پارلمانی را سه سال به تاخیر انداخت؛ مسئولیت آن متوجه حکومت است. به هیچ صورت باور ندارم که عمر حکومت بعد از وقتی که تعیین شده، از آن بیشتر دوام کند. اگر به هر دلیل حکومت دوام پیدا کند، عکس العمل مردم و سیاسیون بسیار شدید خواهد بود و شاید حتی اجازه ندهند که حتی برای یک ماه یا دو ماه دوام کند.
 
اگر انتخابات ریاست جمهوری در زمان آن برگزار نشود، واکنش ها چی خواهد بود؟
مسئولیت آن را به دوش حکومت می گذاریم، مردم را تشویق می کنیم که مخالفت مدنی کنند. مخالفت مدنی قوی که یعنی مجال حکومت کردن هم دیگر نباشد.
 
پس در این صورت، برنامه شما در انتخابات ریاست جمهوری سال 2019 میلادی چیست؟
قصد دارم که کاندید انتخابات ریاست جمهوری 2019 شوم، کوشش دارم که از سازمان های سیاسی کلان افغانستان ازاقوام مختلف کشور متحدین پیدا کنم. به همین ارتباط تلاش دارم. دونیم سال است که به حالت مخالفت با حکومت قرار گرفتم. از حکومت چیزی ساخته نیست، زمامداران حکومتی، لیاقت حکومت کردن را ندارند، کفایت و مدیریت کاری را ندارند، به این خاطر انتخابات زودهنگام را پیشنهاد کردم اما کسی قبول نکرد. ولی حالا که یک سال بعد قرار است انتخابات ریاست جمهوری صورت گیرد، ما آمادگی میگیریم برای این کار. امید دارم که با متحدین خود موفق شوم.
 
آقای احدی! شما در بالا از نافرمانی والی ها ها سخن زدید، مشخصا چالشی که میان استاد عطامحمدنور و ارگ ریاست جمهوری به وجود آمده است، در این چالش چی کسی را برحق میدانید و چی کسی را ملامت می کنید؟
این مسئله چند بعد دارد. یک بعد آن این است که رابطه حکومت مرکزی با ولایات از چی قرار است؟ بر اساس قانون اساسی، رییس جمهور حق برکناری والی های خود را دارد. موقف ما این است که حکومت مرکزی این صلاحیت را دارد اما مشکل ما با حکومت مرکزی این است که بر اساس قانون شکل نگرفته است.

براساس قانون اساسی، رییس جمهور، باید رییس جمهور منتخب باشد. در سیستم ریاستی، حکومت ائتلافی نیست. این حکومت ائتلافی است و تنها برای غنی و عبدالله نیست، بلکه بین دو تیم بود. در تیم داکتر عبدالله، جمعیت اسلامی نقش مهمتر داشت و در جمعیت استادعطامحمدنور مهمترین نقش را بازی کرد.

بر این اساس استدلال آقای نور این است که حکومت ائتلافی است، در حکومت ائتلافی رییس جمهور نمی تواند کسی را برکنار و مقرر کند. کسانی که مربوط به خودش می شود، برکنار کند. رئیس جمهورکسانی که مربوط به تیم عبدالله است نمی تواند برکنار کند. مشکل این جا پیش می آید که عبدالله حق دارد والی خود را تغییر کند. در این قسمت آقای نور می گوید، این که حکومت ائتلافی است و تیم عبدالله، یک ائتلاف بود که به عبدالله حق نمی دهم که برکنار کند.

موجودیت استادعطامحمدنور در بلخ، جزو حکومت ائتلافی است که غنی و عبدالله در مزار موافقه کرده اند. هیچ جای این حکومت درست نیست که حالا میخواهد با برکناری آقای نور، حکومتداری خود را بهبود و بهتر کند. کارهایی که رییس جمهور می کند، زیر سئوال قرار گرفته است و نمی تواند کسی را برکنار کند.
 
پرسش آخری را بر بنیاد خواسته های آقای نور مطرح می کنم که استادعطامحمدنور، بیشترین نقش را در تشکیل حکومت وحدت ملی بازی کرده است و حالا او در این شرایط، برای مردم خود دادخواهی می کند، شما در این شرایط این دادخواهی ها را چگونه به منافع مردم افغانستان می بینید؟
شرایط کنونی که به وجود آمده، به منافع مردم افغانستان نیست. حکومت وحدت ملی به منفعت مردم نیست، خلاف قانون اساسی است، ابهامات را افزایش داده است. چیزی که به نفع مردم است این است که حکومت وحدت ملی از بین برود، انتخابات برگزار شود و مطابق با قانون پیش برود و حکومت قانونی روی کار آید. آن زمان است که حکومت طبق قانون، باید والی های خود را برکنار و مقرر کند.
 
گفت وگو از وحیدفرزان – خبرگزاری جمهور